Bác sĩ Nguyễn Sơ Đông
Đôi ḍng về tác giả:
Bác Sĩ Nguyễn Sơ Đông là :
– học sinh tại trường Chasseloup Laubat và trường Đại Học Y Khoa
ngày xưa.
– Ra trường và đi lính . Làm Y Sĩ Trưởng Sư Đoàn 25.
– Sau 75, đi tù CS. Khi về cùng vợ con liều mạng vượt biên qua ngả
Biển Đông và định cư tại Mỹ.
– Con trai thứ của Bs Đông là bác sĩ Nguyễn Đông Quan, giáo sư giải
phẫu Nhăn Khoa Đại Học John Hopkins, đă làm Chủ Tịch Y Sĩ Đoàn Hoa
Kỳ trong 2 nhiệm kỳ. Trong thời kỳ làm chủ tịch Y Sỹ Đoàn, BS Đông
Quan – cùng với BS Jonathan Lâm – đă thành lập chương tŕnh
Ambassador Health mỗi năm về các vùng hẻo lánh của quê huơng ta,
giải phẫu, điều trị cho nhiều ngàn người bệnh thiếu phương tiện điều
trị – hay không có tiền nong đút lót để được nhập viện điều trị- tại
Việt Nam. Thành quả nhân đạo BS Đông Quan & Jonathan Lâm và bạn hữu
đă gặt hái được, là một điểm son cho thế hệ thứ 2 của Cộng Đồng Việt
Nam hải ngoại.
Pourquoi le prononcer ce nom de la patrie?
Dans son brillant exil mon coeur en a frémi
II résonne de loin dans mon âme attendrie,
Comme les pas connus ou la voix d’un ami.
Tôi muốn đổi chữ “brillant” thành “douloureux” v́ trốn chui, trốn
nhủi, vượt biên c̣n thua con chó đói, th́ có ǵ là “brillant”. Sợ
mang tội với Lamartine, lại thừa một “pied”.
Tôi là thằng “lăn chai”, lúc nhỏ suốt ngày ở
ngoài đồng, lội hết mương nầy đến rạch kia. Tôi không phải đi chăn
trâu, nhưng tôi cỡi trâu “nghề lắm”. Leo lên lưng trâu đâu có dễ.
Tôi mới sáu, bảy tuổi, đứng vừa qua khỏi ngang nửa bụng trâu, mà
trâu đâu có “mọp” xuống như voi cho ḿnh leo lên. Vậy mà thằng tui
phóng lên ngang hông trâu cũng được, kẹp “đầu gối” (trâu) trước cũng
xong, phăng lên bằng đầu gối sau cũng “phẻ” mà kéo đuôi cũng yên.
Trâu tốt hơn “người ta”: không khi nào “đá gị lái”, không “đá
ngược” bạn bè.
Nắng, mưa tôi có coi ra ǵ đâu? Mưa xối xả, mưa nặng hột,… tắm mưa
càng vui. Tắm đến chừng da tái mét, run lập cập mới thôi. Một lát –
có khi cả giờ nữa, nắng lên, khô queo,… th́ lội nữa.
Tụi chăn trâu “nhà nghề” chỉ tôi đủ thứ hết: làm sao “cột dàm” con
nghé để nó khỏi ăn mạ. Người ta vác chổi chà mà đập mầy đó (không
đập trâu đâu, v́ chổi chà có thắm th́a ǵ nó). Nh́n dấu ở cửa hang
là biết có cua ở trỏng hay không, cua lớn hay cua “nghé” (cua con,
kẹp đau lắm). Bắt cá bóng kèo th́ phải dùng một chân chận cái ngách
nó lại, câu cá trê phải sửa soạn mồi trước : đập mấy con ốc bươu, để
qua bữa sau có mùi hôi hôi là cá trê nó đớp nhanh lắm, xúc cá ṛng
ṛng coi chừng bị cá mẹ táp cẳng, v́ bênh con (ṛng ṛng là cá lóc
con, cỡ 1/2 ngón tay út, kho tộ mặn mặn, cay cay… ngon hơn caviar
nữa. Mà tôi có bao giờ được ăn caviar đâu mà xạo vậy!). Bọt trắng
nhuyễn trên mặt “mương”, nhưng bọt nào là ổ cá ch́a vôi, chả làm ǵ
được hết, bọt nào là ổ cá “xiêm”, loại cá lia thia xanh mun, đá chết
bỏ chứ nhứt định không chạy.
Lên Saigon, “lội” gần hết “hang cùn ngỏ hẹp” của quận Tư (sau nầy là
quận Năm, dành tên quận Tư cho bên Khánh Hội), chui vào Đại Thế Giới
coi hát “cọp”, băng cầu chữ Y, qua giang sơn của ông Bảy (Bảy Viễn),
đi chen lấn giựt cái “lưỡi” ông Tiêu cúng rằm tháng Bảy.
“Nắng Saigon, anh đi mà chợt mát
Bởi v́ em mặc áo lụa Hà Đông ”
Tôi có biết lụa là ǵ đâu? Hà Đông ở đâu? Thôi, tôi xin phép Nguyên Sa mà sửa lại:
“Nắng Saigon, tui đi mà chẳng ngán
Bởi v́ da mốc thích “đui then” rồi.
Ra Chasseloup, đến mùa me chín, leo lên “rung” mạnh. Me rụng đầy đầu
tụi ở dưới đất. Thằng nào ở “trển” vậy? Thằng Đông chớ ai vô đây.
Trước Bộ Y Tế có hai cây gừa, trái tṛn, ngọt, cây chót vót, lại
cũng thằng Đông leo. (Sau 75, tôi vẫn c̣n thấy hai cây nầy, già lăo
rồi, có ai để ư tới làm chi)
Vào lính, theo đơn vị hành quân, nhớ từng con suối nhỏ, từng g̣ mối,
từng cây cầu khỉ,… nhứt là những nơi “đụng” nặng. Lính tử trận. Quan
cũng đền nợ nước. Thứ hai, người vợ trẻ đưa chồng lên Đức Ḥa. Thứ
bảy, đă chít khăn tang. Nhưng tôi vẫn thương vẫn nhớ cái quận “nắng
bụi, mưa bùn”… nghèo xơ nghèo xác nhưng đầy ấp t́nh người. Hoàng hôn
xuống, nghe ảnh ương, nhái bầu, nhái bén, cả bao nhiêu thứ côn trùng
ḥa tấu “symphonie pastorale” nghe mà rụng rún.
Giờ đây, lưu lạc xứ người, muốn nghe… có đâu mà nghe.
“Ḷng quê đi một bước đường một đau ”
(Kiều)
Tâm trạng nhớ nhà là vậy.
Tôi không dám “nghĩ” hoặc “đoán” t́nh cảm của ai khác. Riêng với tôi
th́: t́nh đầu, t́nh đuôi, t́nh giữa… ǵ ǵ, th́ với thời gian cũng
sẽ khuây khoả, rồi phai, rồi tàn và rồi thuộc về dĩ văng, dù nó
“apporte chaque jour tout le bien, tout le mal”.
Nhưng, nhớ nhà th́ hoàn toàn khác, lạ. Như một
định luật tự nhiên, “tên” nào “lội” nhiều, lăn lóc với “đất nước”
nhiều,.. khi về già, nhớ nhà càng ray rứt, càng nhức nhối.
Cái khổ là càng muốn quên, càng lại nhớ. Có những đêm thức giấc, nhớ
quá, không tài nào ngủ lại được. Nhớ ai, ai đâu mà nhớ. Nhớ NHÀ!
Lúc ở Chasseloup, đọc sách tả Tour Eiffel, Montparnasse, Les Invalides, Chateaux de la Loire.. náo nức muốn xem lắm. Giờ xem qua rồi th́ “thôi”. Nó không “thấm” vào xương, vào tủy, vào tim, vào óc như cái nhớ nhà.
“… Quê tôi ch́m chân trời mờ sương
Quê tôi là bao nguồn yêu thương
Quê tôi là bao nhớ nhung se buồn
Là bao vấn vương tâm hồn người bốn phương. ”
(Làng Tôi – Chung Quân)
Chắc tại tôi là đứa “chả giống ai”. Thôi đành chịu vậy.
Mấy trang viết nầy không đầu, không kết, ư tứ lung tung, “à bâtons rompus”, “du coq – à – l’âne”. Bà con có xem th́ “xính xái”, từ bi hỷ xă dùm. Thiện tai, thiện tai
Thôi th́ cứ xem như :“mémoires d’outre tombe” của
tôi vậy.
Trước sau ǵ, cát bụi cũng sẽ về cát bụi
QUANDO SATIS DIXISTI, PERISTI
(Quand tu auras dit assez, tu seras mort)
(St Augustin)
“Mai đây trong chuyến tàu vạn cổ
Nếu có người thương đến tiễn đưa
Xin hăy rắc thêm vào huyệt mộ
Chút t́nh hệ lụy núi sông xưa”
(Giang Hữu Tuyên)
Đúng, hệ lụy núi sông xưa!
“Objets inanimés, avez vous donc une âme
Qui s’attache à notre âme et la force d’aimer“
Thôi đành
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng thử nhân sầu ”Thôi Hiệu
Vậy, tôi đă làm được ǵ?
* Gia Đ́nh: Trả hiếu?
– Má tôi mất sớm quá, tôi có nhớ ǵ đâu, nhứt là mấy tháng cuối cùng, mỗi lần tôi muốn tới gần Má tôi, th́ các d́, cô, cậu… (đều ở nhà tôi để săn sóc má tôi) bảo: “Con ra ngoài chơi đi, để má con ngủ”, ngủ yên… Yên Giấc Ngàn Thu.
– Tôi có làm được ǵ giúp Ba tôi đâu. Chưa xong y khoa, niềm an ủi duy nhứt của tôi là: tôi đă cố hết sức nghe lời Ba tôi, dĩ nhiên, đôi lần chuyện nầy, chuyện nọ, chuyện “đâu đâu” làm Ba tôi không vui.
– Tôi rất mừng là đă cùng vợ tôi quyết định “sinh
tử”: chết th́ chết chung, không thể sống với vc được. Tụi nó không
lương tâm, không tim, không óc, không cả t́nh người. Ít nhứt, dung
thân ở xứ lạ, không ai ngăn cấm con tôi: “Mầy là con sĩ quan
ngụy, không được lên cấp ba”. Đó là nguyên văn của tên “giám
hiệu” trường Petrus Kư (tôi không muốn nhắc tên mới của trường) khi
đứa con trưởng của tôi học xong lớp 9 (classe de 3è) không được lên
lớp 10 (classe de seconde). Đuổi học.
* Tổ Quốc: xin cho tôi mượn hai câu thơ của một nhà văn “gốc lính“
“Cúi đầu tạ với quê hương
Tôi c̣n một nửa đoạn đường chiến binh”.
Tôi đă đội trên đầu sáu chữ: DANH DỰ, TỔ QUỐC,
TRÁCH NHIỆM. Ngày nào c̣n thở tôi c̣n tôn thờ. Chỉ khi nhắm mắt
th́ trách nhiệm của tôi với tổ quốc VNCH mới kể là hết.
Je ne fléchirai pas ! Sans plainte dans la bouche,
Calme, le deuil au coeur, dédaignant le troupeau,
Je vous embrasserai dans mon exil farouche,
Patrie, ô mon autel ! Liberté, mon drapeau !.
Victor Hugo (ultima Verba)
THAY LỜI CUỐI
Những ḍng sau đây, tôi:
– Kính dâng quư Trưởng Thượng, Niên Trưởng đă rời
Việt Nam trước 30-04-1975
– Gởi đến thế hệ trẻ, những người chưa “nếm” mùi vc.
Tôi dạy vạn vật ở Petrus Kư từ năm 1963. Lúc bấy giờ, thi Tú Tài 1 và 2 c̣n vấn đáp. Chưa khi nào tôi hỏi lư lịch thí sinh trước khi cho điểm. Nói chung, trong suốt lịch tŕnh thi, tất cả Giáo sư đều xử sự như thế..
Tết Mậu Thân, con đường tiếp liệu (y dược, y
cụ..) của đơn vị tôi bị vc (đă chiếm Vinatexco, Vifon, và các hăng
kế cận) đóng chốt. Tôi phải liên lạc với cố vấn đơn vị tôi, tŕnh
với cố vấn trưởng (cố vấn cho Tư Lệnh Sư Đoàn) cho phép tôi dùng
trực thăng riêng của ông về căn cứ 73 tồn trữ y dược, nhứt là bông,
băng, băng cá nhân, nước biển và trụ sinh..
Trớ trêu thay: người thương binh đầu tiên được truyền chai nước biển
“nóng hổi” vừa được trực thăng mang về là một vc..
Trong hơn bốn năm trấn ở Đức Ḥa, tôi đă gọi tản thương bằng trực thăng về Tổng Y Viện Cộng Ḥa ít nhứt là mười vc bị thương nặng. Không tản thương th́ chắc chắn 100% chúng đi “chầu Bác” rồi.
Dù mưa, dù nắng, một giờ khuya, hai giờ sáng,… chưa lần nào phi hành đoàn hỏi tôi tản thương lính nào vậy? QLVNCH hay vc. Tất cả đơn vị Quân Y QLVNCH đều làm như thế.
Tôi muốn viết thật rơ, hét thật to, ư nghĩ thật
trong sáng: Tôn chỉ của dân VNCH, của QLVNCH, của chính phủ VNCH
là TÔN TRỌNG CON NGƯỜI, cách hành sự chứa đầy t́nh người.
Sau 04/1975, bọn khát máu chóp bu vc đă ra lệnh phá tan nát xă hội
miền Nam, mà nền tảng là gia đ́nh.. Bao nhiêu gia đ́nh sĩ quan
QLVNCH, viên chức VNCH bị gây áp lực đến đổ vỡ.
Bao nhiêu dân miền Nam bị lừa gạt, rồi bị ép tử,
bỏ cho chết, chết đói, chết v́ bệnh tật,… ở những khu gọi là kinh tế
mới..
Bao nhiêu thanh thiếu niên “con ngụy” bị ép buộc qua Miên làm bia đỡ
đạn cho vc.
Bao nhiêu trăm ngàn người VNCH đă thiệt mạng trên đường t́m tự do,
thoát ách vc.
Trong mấy ngàn năm lịch sử dân tộc, có lần nào mà người dân Việt Nam, vốn rất gắn bó với “quê cha đất tổ”, với “mồ mả ông bà” liều chết, bỏ nước ra đi t́m tự do đông đến số triệu.
Tôi viết để quư vị Trưởng Thượng và thế hệ trẻ
hiểu được mức độ khát máu, tàn ác, vô nhân đạo, đầy thú tính của vc.
Riêng cá nhân tôi, tôi không thù hằn vc v́:
1- Tôi đă hấp thụ nền giáo dục nhân bản miền Nam
2- vc không xứng đáng để tôi thù hằn, v́ vc đă mất hẳn tính và t́nh
người.
Tôi rất cám ơn, thương mến, kính yêu “bà xă” tôi đă chịu bao nhiêu
cay đắng, cực khổ tảo tần giữ vững gia đ́nh, lo cho bốn đứa con tôi.
Hiện giờ, chúng là công dân đơn thuần (simple
citoyen) của quốc gia tạm cư, không là “quan to, quan bé” ǵ hết.
Nhưng, người ta đă đối xử với chúng tôi rất ấm áp t́nh người.
Nguyễn Sơ Đông--
Hồi ức -
Một thời chinh chiến
No Easy Day - Ngày Vất Vả
C̣n nhớ không em?
Trên đồi Tăng Nhơn Phú
Remember!
Cánh chim non
Đốt sách
Buổi tựu trường
Đêm trắng
Nước mắt trong cơn mưa
Trăm đắng ngh́n cay
Con đường
tôi về
Hăy c̣n đó
niềm tin
Chiều ra biển
Những đứa con đẽ muộn
Một thời kỷ niệm
Băi tập
Bước chân Việt Nam
Người lính già
Để nhớ
Đi buôn
Ngày anh đi
Kỷ niệm xưa
Rồi tết lại đến
Bài thánh ca buồn
Tears of pride
We remember
Vui - Buồn … Ngày
hội ngộ 44 năm khoá 8B+C/72
Mùa hè đỏ lửa
Dư âm ngày hội ngộ
44 năm tại California
Có chuyến bay
Lời ca
Quỳnh Hương diển tích
Để nhớ để
quên
Cờ ḿnh!
Khắc chữ Tự Do
Mai cai hạ
Củ khoai ḿ
Khinh Binh 344
Tết
Tướng giữ thành
Những tử sĩ không cần ai gọn hồn
Viết về những anh hùng trong tù cải tạo
Tuyển tập tháng Tư đen
Quốc Hận và tội ác CS
I’ll be home for Christmas
Kư ức về Hoàng Sa và HQ10
Vợ hiền
Dạy con
Lễ hội sinh
nhật
Chọn lựa
BS Đặng
Tuấn Long
Nhạc vàng kho tàng âm nhạc Việt Nam
Bài ca
kinh hoà binh
Môt thoáng ngậm ngùi
Đường về
không xa
Năm
mươi hai năm hội ngộ
Người tù chung thân vượt ngục
Vá đường
Chăn gà
Một người
làm quan
Tôi xin đưa em đến hết cuộc đời
Thuyền đi đâu, về đâu?
Chiếc đàn piano màu gụ đỏ
Hữu tâm, vô tâm
Mẹ
cài cho con đóa hồng
Những mùa Trung Thu
Thầy Trân
Tháng Tư
nhớ bạn
Trại Thanh Cẩm và gịng sông Mă
Trái
tim Bồ Tát
Người Hạ Sĩ
Nhứt
Lá thư
t́nh trong cặp
Người
pháo binh già...
Thức
trắng đêm nay!
Mặt trận
Xuân Lộc - Sư Đoàn 18 BB - Tuyến thép
Mừng Phật Đản, chúng con ca vui đón chào
Làm việc cho
Tín Nghĩa Ngân Hàng 1970-1973
Người chiến sĩ không quân phục
Tôi cưới vợ
Buổi họp mặt vui vẻ
Cơi bụi hồng
Chiều
buồn biên giới
Mùa đi tù!
Nếu
có thể đi về quá khứ, tôi sẽ thăm đất nước
tôi
Người Mẹ thời chiến
Má tui
Các phi vụ nhớ đời - 44 năm nh́n lại
Người nữ tu trong cô nhi viện Pleiku
C̣n
thương rau đắng …
Ngày lễ Mẹ
Tâm thư người bạn trẻ 9X về ngày 30/4
Yểm Trợ Hạm Cần Thơ HQ 801: Không bỏ anh em
Mai vàng nở muộn
Người về có nhớ thương binh?
Từ những trang thơ
Tự tử
đi anh em! Tao không đầu hàng!
Chuyện
trên QL 20
Phóng sự cộng đồng hậu duệ VNCH
Mùa
xuân xứ người, mùa quốc nạn xứ ta
Tôi viết cho anh hùng Lư Tống
Bỗng
dưng anh tới
Để nhớ một
thời...
Những ngày cuối cùng của cuộc chiến
Trong
nỗi khốn cùng
Giờ
phút cuối cùng
Quảng Trị đất đợi về
Phụng Dực, trận đánh để đời
Buổi họp mặt vui vẻ
Trạm cuối
cuộc đời
Nhớ nhà
Khép lại
núi rừng
Dưới bóng mát của lá cờ "Ba Que"
Nhức nhối
con tim
Trái tim cao cả
Hạt tình
hồi sinh
Hai con khỉ già
T́m chốn
thanh b́nh
Đêm xuân Đà-Lạt
Chuyện hai người phi công VNCH và Bắc Việt
Đại gia ở Mỹ
Chỉ c̣n nỗi
nhớ
T́nh huynh đệ trong một thời binh lửa
Tàn một
cuôc chơi
Sự ra
đời của bài hát "Thuyền Viễn Xứ"
Việt cộng: Ngụy, Ác
và Hèn Hạ!
Phi vụ "Ong
Chúa" 14-4653 cuối cùng
Một cái Tết khó quên
Tr/Tá Lê Văn Ngôn trấn thủ Tống Lê Chân
như thế nào?
Vơ Ân và tôi
Người thiếu phụ ôm cốt chồng ...
Cựu DB
Lý Quý Chung, một người khách đặc biệt
Hạnh Phúc…
Rơi
Bông Mồng Gà
Rồi
người lính có về không?
Tạ ơn Thiên Chúa !
Tuổi mực tím trong thời ly loạn
Sao mà mít
ướt!
Những chuyện ngày xưa
Chân dung
người lính VNCH
Con chuột
Cuối nẻo đường đời
Ngậm đắng nuốt cay
Những muà xuân năm
cũ
Ơn đời chứa
chan
Câu truyện t́nh trong quân ngũ
Trong
lâu đài kỷ niệm
Người nữ tù và giải Nobel
Đùa của tạo
hoá
T́nh anh em
Họp mặt “Về Đây Anh” và Cọp Biển
Hy sinh và mờ nhạt
Âm nhạc miền Nam và
những ngày xưa thân ái
Mẹ Nấm và các bà mẹ Việt Nam
Không quên những người Chiến Sĩ QLVNCH
Con c̣n
nợ ba
Cái bằng... lái xế !
Một Trung đội Trưởng Nghĩa Quân
Vài kỷ niệm với thầy Nguyễn Văn Trường
Con búp bê
của mẹ
Sự
c̣n mất của một người em
30 Tháng 4 và tiếng chó sủa đêm phía sau nhà
Ngụy
Tháng Tư
ngậm ngùi
Người khôn "Đi học" - thằng ngu dại đời
Giờ phút cuối cùng của một đơn vị QLVNCH tại
Sài G̣n
Không quên ngày Quốc Hận 30 tháng 4 – 1975
Cha Tôi, chết không cần quan tài
Cô
Giáo Ngụy Người Huế
30 tháng Tư: chuyện quên, chuyện nhớ
40 năm (1978-2018) nhớ lại chuyến vưọt
biển...
Huế, tôi và
Mậu Thân
Hương
1
đồng giấy, 7 đồng phở
Vui buồn với UH1
H́nh-tượng người LÍNH qua ḍng nhạc Việt
Khoe chữ
Chiếc áo bà ba In h́nh chữ Hỷ
Chiện khó tin mà có thiệt....
Truyện hai h́nh ảnh một đời người
Có đêm nào buồn bằng Đêm Ba mươi
Nén hương
ḷng
cho một người vừa đền xong nợ nước
Tiễn đưa nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
Tiếng ngáy làm tôi yên tâm
Đêm xuân nào tôi đến thăm anh
Quê
hương của tôi
Chim trời
bạt gió
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Nó và biến thiên cuộc đời
Có những
mùa xuân
Chuyện người tóc bạc sớm
Trang nhà Hà Mỹ Nhan
Các
ngày tết ở VN trong năm
Nói
chuyện về con chó nhân năm Mậu Tuất
Những người lính Dù bị lăng quên
Gói
trọn mảnh t́nh quê vào đ̣n bánh tét....
Người đưa thư
Danh Tướng Ngô Quang Trưởng và Tôi