Ăn Tết Thôn Quê

Bút Xuân Trần Đ́nh Ngọc

Vẫn nắng đẹp nhưng là nắng yếu trên những cánh đồng chỉ c̣n trơ rạ nhưng đa phần là rạ đă được cắt, đánh đống ngay trên bờ ruộng, chờ chở về nhà. Gió heo may hun hút từ miền Bắc thổi xuống khiến người và vật đều lạnh cóng. Đó đây vài con trâu với bác nông phu đang cày vỡ, chuẩn bị cho mùa lúa chiêm sang năm. Những ḥn đất này nay mai sẽ qua tay các cô thợ xếp ải để làm cho đất tơi mục ra nhờ nắng và gió, lấy lại sinh lực để nuôi những cụm lúa mau tốt. Đó là một mùa Đông ở Bắc Việt khoảng giữa thập niên 30 (nền chính trị vẫn trong chế độ đô hộ của người Pháp).

Quay đi quay lại thế mà đă hai mươi tháng chạp. Năm nay được mùa có nghĩa là sau khi trả hết phần lúa cấy rẽ cho chủ ruộng và trả công người làm, bác Ước c̣n lại tàm tạm đủ số thóc ăn cho đến khi gặt lúa chiêm. V́ vậy, hai vợ chồng bác bàn với nhau mua sắm chút đỉnh cho con cái ăn một cái tết khá hơn mọi năm.

Từ gần một tháng trước, bác Uớc gái đă muối một vại dưa hành và một vại dưa cải bẹ. Hành được nén bằng một cái cối đá, củ hành sẽ dẹp xuống và ḍn. Dưa cải th́ nén nguyên cây, lúc ăn mới cắt ra, vàng và thơm, có thể ăn đến vụ lúa chiêm mới hết.
Bác Ước trai và Hướng đă lau quét bàn thờ rất kỹ lưỡng. Công việc này hầu như một năm mới làm một lần nên hai bố con bác đă bỏ ra gần cả ngày cho việc lau chùi và trang hoàng. Trước hết là cái độc b́nh men sứ khá lớn mà bác coi như của gia bảo bởi lẽ nó đă được chuyền tay từ đời ông đến đời bố bác và đến bác. Những người biết chữ Nho đọc trên đó th́ nói chiếc b́nh có từ đời vua Càn Long bên Tàu, mặc dù miệng b́nh bị vỡ một miếng phải hàn lại và bịt bằng đồng.

Hai bố con bác Ước ra vườn trước chặt một cành đào đẹp đầy những nụ hồng mơn mởn đem vào bếp hơ gốc cho cháy sơ rồi đem cắm vào độc b́nh đă có sẵn nước. Hinh Đức Phật Như Lai trong khung gỗ đánh vẹc-ni và bài vị ông bà tổ tiên được lau chùi cẩn thận rồi đặt lên ngay ngắn. Bác Ước bảo Hướng đưa cái đỉnh trầm bằng đồng ra cầu ao lấy cát đánh cho sáng lên c̣n bác th́ lau đi lau lại mấy cái đĩa đựng hoa quả và bát hương. Tấm màn đỏ che trước ban thờ cũng được tháo ra đem giặt cho sạch sẽ. C̣n bức hoành phi và đôi câu đối th́ bác chỉ lấy chổi gỡ mạng nhện, dùng vải mềm lau đi lau lại. Cuốn gia phả họ Lê đặc nghẹt chữ Nho mà bác chỉ đọc được lơm bơm cũng được lau chùi cho phần b́a bằng giấy bồi nhựa cậy sáng lên và sạch sẽ.

Dọn xong bàn thờ th́ cũng gần chuông ngọ. Hai cha con bác Ước vui vẻ đứng xoa tay nh́n bàn thờ lấy làm hài ḷng. Khoảng sau ngày ông Táo chầu trời ắt sẽ có vàng, hương, nến, ngũ quả và bánh trái để lên, khói hương nghi ngút, ắt là đẹp đẽ, báo trước một năm mới thịnh vượng, may mắn.

Xế trưa, bác Ước gái và Hương từ chợ huyện về. Hai mẹ con đội đi hai thúng gạo bán được cả thảy bốn quan tiền nên sắm sửa đủ thứ cho ngày Tết. Trước nhất là một "ông mũ" phất bằng giấy trang kim tô điểm bằng những mặt gương tṛn nhỏ sáng lấp lánh. Kế đó là mấy trăm vàng, xấp tiền giấy, một thẻ hương và một nải chuối ngự c̣n xanh ngắt. Vàng mũ để cúng thổ công, c̣n tiền để đốt xuống cho ông bà tiêu dưới đó, hương hoa quả trái cúng Phật. Hương thấy những quả chanh yên và phật thủ th́ có ư thích nên bác Ước mặc cả mua hai trái để hai bên bàn thờ, lại thêm mấy trái cam sành, mấy trái ḅng (bưởi), chục quưt, trái nào trái ấy da vàng tươi, đặt lên ban thờ rất là nổi.

Đi qua hàng hoa giấy, hai vợ chồng người bán mời chào ríu rít làm bác Ước không nỡ bỏ đi. Hai mẹ con lựa được vài cành để cắm vào cái ống tre luồng cắt vát đầu. Bác Ước gái và Hương không ghé hàng thịt v́ bác trai có đánh đụng một góc lợn với cụ xă Nhẫn, bác Ru và chú Vinh. Khoảng hăm lăm, hăm sáu, người ta sẽ mổ lợn và bác sẽ có thịt để gói bánh chưng, nấu đông, hoặc làm nem, làm gị. Hôm nay bác cần mua lá giong, gạo nếp, tiêu đen và thảo quả v́ bánh chưng không có thảo quả ở trong nhân th́ không ra bánh chưng.

Xẹt qua hàng tôm cá, bác Ước mua lưng rổ cá diếc đang giẫy, tươi rói. Cá mới bắt dưới sông lên do đám cất vó ban đêm hoặc đắp be chận lại ở những khúc sông nhỏ. Ở Bắc Việt về tháng chạp, thường nước sông cạn nên đánh cá dễ hơn là mùa hè nước lớn. Hôm bán hai con lợn thịt, bác đă đi sắm cho Hương một cái áo tứ thân vải mỏng mầu nâu non, nửa trên lợt, nửa dưới đậm, một cái thắt lưng lụa mầu thiên lư, một cái váy sồi đen rức và cái yếm lụa mỡ gà. Nguyện, Mầu c̣n bé vả quần áo c̣n mặc được nên bác chỉ sắm cho mỗi đứa thêm một bộ cánh mới. Ba thằng con trai th́ phải để đợt bán lợn sau. Riêng bác Ước trai, cái áo lương (the) đă quá cũ không c̣n mặc được nữa nên vợ chồng bác bàn với nhau đến bà xă Tư hàng tấm mua mấy thước the đen để may cho bác một cái áo mới đi đâu có mà mặc với người ta. Cái áo này cũng ngốn hết hơn chục thùng thóc của bác v́ vậy bác Ước gái không dám sắm cho ḿnh một tí ǵ. Đi đâu bác vẫn có cái áo dài và cái áo bông cộc mặc ngoài. Thôi vậy cũng được chán.

Sáng hôm sau, khoảng giờ Th́n (10 giờ) một hồi mơ từ điếm canh xóm Nam vang lên. Tiếng đàn ông, con trai gọi nhau ơi ới. Hôm nay là ngày làm vệ sinh chung cho cả xóm. Người cầm mai cầm cuốc, kẻ cầm xẻng cầm dao, tất cả ra tập họp ở ba gian điếm canh (trụ sở xóm) để ông Trưởng Xóm là cụ xă Nhẫn cắt đặt công việc. Cả thảy gần ba chục người nên cụ xă chia làm bốn toán. Toán 1 do bác Ước chỉ huy với 5 anh thanh niên lo dọn dẹp điếm canh và sân điếm. Binh khí như dao, mác, gậy gộc... được lau chùi, tu bổ. Giường, chơng, mái nhà được quét tước, lấy hết mạng nhện. Hàng rào râm bụt ở phía trước được tỉa cắt cho đẹp. Ở sân điếm, dân xóm có trồng một cây đào, lúc này đang sắp đơm hoa, nụ đào hồng hồng đầy trên các nhánh. Cụ xă Nhẫn cấm không cho ai được đụng đến bất cứ cành to cành nhỏ nào của cây đào, ngoại trừ vài cành cụ tự tay cắt để cắm độc b́nh trong điếm cúng tối Giao thừa. Nước sông gần, cây đào được dân xóm chia phiên tưới đều nên cứ tơ và mạnh. Hoa nó lớn, đẹp và về mùa hè, quả cũng ngọt ngon.

Toán 2 có ông Ru đứng đầu và 6 người gồm cả hai anh em Cung, Cách. Họ kê lại những ḥn đá tảng ở Bến Đá nếu có ḥn nào bị trượt đi, bị lún, rung rinh không chắc hoặc thay thế những ḥn đá nhẵn quá dễ trượt. Những ḥn đá lúc mới đưa từ núi đá về làm bến th́ khu khi, sần sùi v́ kỹ thuật đục đẽo chưa có, chỉ dùng toàn dao rựa, đục sắt và búa nhưng kê ở đó nhiều năm, người lớn, trẻ con đi lại, đứng ngồi đến nỗi mặt đá ṃn đi, có ḥn nhẵn thín. Lại có những người đưa mai, cuốc hoặc dao ra mài trên những ḥn đá khiến chúng càng dễ nhẵn. Nhẵn quá gặp nước th́ trơn trượt. Đă có những đứa trẻ trong xóm đánh bể hết cả rổ bát đĩa v́ trượt chân. Những ḥn đá ngâm dưới nước bị mọc rêu, lại càng dễ trượt hơn nữa. Vỡ cả rổ bát c̣n là may. Con bé Cải con ông Ru hôm trước bị trượt ở ḥn đá ngay giữa bến ngă ngửa người, đập đầu vào đá bất tỉnh nhân sự sau khi mất đà quăng rổ bát xuống sông. May chỉ bị thương xoàng.

Sắp lại những ḥn đá xong nghĩa là đặt những ḥn sần sùi vào giữa bến và đưa những ḥn nhẵn ra hai bên, nơi ít người bước tới, mấy anh thanh niên toán này bắt đầu vét bùn ở dưới ḷng sông ngay chỗ Bến Đá đi xuống để lấy bớt số lượng bùn dễ làm đục ḍng nước mỗi khi có bàn chân người khỏa xuống. Thường dân xóm lấy gạch ngói vụn đổ dầy lên trên lớp bùn, gạch ngói làm giẽ ḷng sông và người ta có thể đứng tắm mà chân không bị lún bùn. Phần bờ sông trước mặt điếm canh là thuộc tài sản dân trong xóm nên toán 2 này cũng phải lấy bùn sông đắp bồi vào phần đất dùng để cấy rau muống, rau cần hoặc khoai ngứa (môn). Những thứ này trồng quanh năm, hái đem ra chợ bán, tiền thu được xung vào quỹ chung của xóm để chi tiêu khi cần. Chỉ có chút chút vậy mà quỹ xóm cũng đă được vài chục thùng thóc. Ai cũng muốn cho nó tăng nhiều lên sau mỗi năm.

Ông phó Công dẫn toán thứ 3 dùng vôi trộn cát vá lại những mảng đường bị trâu ḅ dẵm bấy. Từ nay tới qua tết, mục đồng không được dắt trâu qua lối trước của xóm mà phải đưa chúng ra cổng đồng phía sau. Mục đồng không tuân, chủ trâu ḅ hoặc cha mẹ sẽ phải đóng tiền phạt để xung vào quỹ xóm.

Toán cuối cùng có nhiệm vụ khơi hai bên rănh chạy dọc theo con đường lớn và những đường ngang của xóm để nước mưa chảy dễ dàng đồng thời phải phát tre, giẫy cỏ hai bên cho quang quẻ sạch sẽ.

Đến vàng vàng mặt trời, công việc vệ sinh chung của xóm Nam mới xong. Mọi người xoa tay đứng nh́n bộ mặt mới của xóm. Nó sạch sẽ, vén khéo như một xóm mới tân lập hay như một người mới cắt tóc. Những bờ tre dầy được phát quang ngay ngắn, thấp và bằng phẳng. Cổng ngơ mỗi nhà, ngay cả những cổng tre, cổng nứa cũng được sửa sang, tu bổ đâu đó rất mát mắt.

Ông xă Nhẫn bảo mọi người:
"Làm xong vệ sinh chung của xóm, tôi mới yên chí. Sợ cuối năm trăm công ngh́n việc, ai cũng lấy cớ nhà ḿnh bận để việc chung cho người khác làm th́ khổ cho tôi. Tối mai, khi nghe tiếng mơ báo, các ông trưởng gia và tất cả thanh niên xóm ra điếm canh tập họp để chúng ta cắt phiên canh gác. Tháng củ mật hay có trộm cướp lắm. Không đề pḥng là có khi mệt với chúng đó."

Ai về nhà nấy. Bác Ước trở ra Bến Đá rửa tay chân xong mới về nhà. Ngọn đèn dầu lạc cho một vùng ánh sáng vàng vọt thật nhỏ ở dưới bếp, nơi gia đ́nh bác ăn bữa cơm tối. Cả nhà ngồi chung quanh cái mâm gỗ long sơn trên để một bát rau muống lẫn với rau rút luộc, một đĩa cá diếc kho và một bát dưa nén. Nồi năm cơm gạo trắng không nhỏ thế mà đơm hai lượt chẳng c̣n bao nhiêu. Có lẽ hôm nay có món cá diếc kho với hành ủ trấu thật lâu, đầu xương cá mềm nhừ nên sáu đứa trẻ ăn ngon miệng hơn mọi ngày. Được cái rau dưa th́ ăn tha hồ nên cơm ít, có thể ăn thêm rau cho no. Rau muống, rau rút mới hái ở ao, luộc sơ lên chấm nước cá kho có tí mỡ hành, thằng Hoạt bé nhất nhà cũng nói:
"Cơm ngon quá, mẹ. Nó cứ trôi vào cổ tuồn tuột."
Con Mầu lườm em:
"Chuyện! Cơm không th́ sao mà không trôi tuồn tuột?"

Đúng, Mầu nói đúng. Gần tết nên bác Ước gái bàn với bác trai cho các con ăn cơm không độn khoai, độn ngô, độn ráy vào, một đặc ân của ngày tết cổ truyền. Chẳng vậy thằng Vọng vẫn bảo thà ăn ít một tí mà ăn cơm không rồi uống nước nó sẽ no lên c̣n hơn là ăn độn mà ăn nhiều. Cái miệng phải nhai nhiều, nhất là cơm độn bắp đá, thứ bắp để già rắn hơn đá, phải ngâm một đêm và nấu với vôi may ra mới nhừ. Ấy là hai vợ chồng bác Ước thường ngày bảo nhau mỗi người bớt đi một bát cơm để dành cơm cho ba đứa nhỏ nhất: Nguyện, Mầu và Hoạt. Thành thử bác Ước trai bao giờ cũng là người ăn xong trước nhất. Xong phần cơm của bác, bác đứng lên đi kiếm điếu hút thuốc và làm vài bát nước chè tươi nóng hổi là no cành bụng ngay.

Con Vện chống hai chân trước ngồi nh́n gia đ́nh chủ ăn cơm. Nó rất sáng mắt khi thấy cô chủ hoặc cậu chủ nhỏ vứt cho nó cái đầu cá kho thơm phức. Ngay đầu bữa, Hương đă hớt mặt cơm ở miệng nồi khoảng chừng hơn một bát để chia cho nó và hai mẹ con con Mướp. Phần cơm của Vện, lắm khi Hương không dám trộn đầu tôm đầu cá v́ sợ ngon quá nó ăn chừng nào cũng không đủ. Chỉ cơm không, thế mà nó xốc ba cái là nhẵn. Ăn đói vậy mà hai con mắt của nó vẫn sáng như hai v́ sao, chạy ra chạy vào nhanh như cắt, đêm ngày coi trộm coi đạo rất yên tâm.

Hai mẹ con Mướp, Mun th́ dù có đói cũng ăn nhỏ nhẻ như thiếu nữ con nhà giàu. Hai con hai bát ăn riêng, phải để lên nóc chạn chứ để dưới đất th́ quay đi quay lại Vện làm sạch, cái bát đựng bóng loáng như lau, như chùi. Vện kiếm không ra món ăn phụ chứ Mướp và Mun, nào có khó. Chuột nhắt đó, quơ tay cũng có. Chuột trong nhà sợ chạy ra bờ tre th́ Mướp và Mun có thể thả bộ ra đó ŕnh ṃ. Nhưng, như đă nói, Mướp Mun không bao giờ thầu món hàng này. Chúng chỉ cắn chết bỏ đó. Món ăn phụ của Mướp và Mun là những con sẻ, con sáo có khi cả chào mào đỏ đít đỏ đuôi. Thịt chim bao giờ cũng thơm và ngon hơn thịt chuột. Vậy mà tại sao các cụ lại đồng hóa chim, chuột với nhau: "Anh chị chim chuột nhau đấy." Anh chị đây không phải chim chuột mà là người.

Ngày mong đợi của lũ trẻ đă đến. Đó là ngày 27 tết. Những ngày này mới lại vui hơn ngày tết, nhất là năm nay tháng chạp thiếu, 29 lấy làm 30.

Bác Ước và Hướng đă khiêng từ nhà cụ xă Nhẫn về một rổ sề thịt lợn. Cái ǵ cũng chia làm 4 hết. Lợn chia 4 đùi, đúi sau to hơn th́ cắt ngắn hơn. Cân kẹo không có, bà xă Nhẫn cứ để miếng thịt lên tay rồi rung rung bàn tay để ước lượng sức nặng của miếng thịt, bàn tay ghi nhớ lấy rồi lại để miếng khác lên để so sánh xem miếng nào nặng, miếng nào nhẹ. Bà cắt chỗ này một tí để bù qua chỗ kia cho thật công bằng. Tim, gan, phối, ḷng ruột th́ dễ v́ cứ chia tư. Ruột dễ nhất. Bác Ru gái đứng ngoài b́nh phẩm, bác vốn nhiều lời và hay sợ bị thiệt. "Phần kia coi bộ nhiều hơn phần này đấy, miếng cật ở phần này mỏng hơn phần kia." Cắt cắt, xẻo xẻo, bù qua đắp lại rồi những miếng thịt thành ra vụn dần. "Không sao," ông xă Nhẫn nói, "ếch nào cũng là thịt. Thịt vụn, thịt nguyên ǵ cũng đến vào mồm thôi! Càng đỡ phải thái lại."

Quả vậy, chẳng ai phàn nàn về chuyện đó. Một năm mới đánh đụng một lần, cân kẹo đâu mà cân cho thỏa ư. Cứ bàn tay áng chừng cũng công bằng chán. Chẳng vậy đă có một năm, khi bà xă Nhẫn chia đều 4 phần xong th́ lại gặp ngay chị Vẹn vào chơi. Chị Vẹn bán thịt ở chợ và vừa từ chợ về. Thế là bác Ru gái và bác Ước gái nhờ chị Vẹn cân lại hộ xem 4 phần có đều nhau không. Chị Vẹn đặt lên bàn cân. Ấy vậy mà khá đều mới hay chứ. Chỉ có một phần hơi non một tí, chị Vẹn tiện tay xẻo 3 phần kia mỗi phần một miếng nhỏ để bù vào phần non. Vui vẻ cả làng. Bà xă Nhẫn được thể, nói: "Mấy người xem cái "cân tay" của tôi có linh không? Cứ gọi là hàng thịt chia cũng không hơn." Ai nấy hể hả trả tiền ra về. Chỉ mất một năm, lúc chia th́ không nói ǵ nhưng hôm sau bác Ru gái phàn nàn với bác Ước:
"Đều th́ đều thật nhưng phần của tôi ít mỡ quá. Toàn thịt không, lấy mỡ đâu mà rán để dành xào rau? Thịt không ăn tốn lắm, mà gói bánh chưng không ngon. Lần sau tôi cứ bắt chia đều mỡ ra trước mới được."

Bữa cơm tối 27 có lẽ là bữa cơm ngon và vui nhất của sáu đứa con bác Ước. Thịt chưa có nhiều để ăn cũng như bánh chưng chưa nấu nhưng mấy thứ không để dành được th́ đành phải ăn ngay.

Thớt băm rổn rảng. Chẳng ḿnh nhà bác Ước mà hầu hết mọi nhà trong xóm v́ ai cũng cố đánh đụng miếng thịt ăn tết. Họ đang băm nhân tiết canh. Bác Ước đă luộc một miếng thịt thủ, cái cổ họng và ít phổi, ít ruột. Bác trai thái nhỏ rồi băm, xong lấy nước luộc lợn để nguội pha với tiết. Bác dội vào ba bát chiết yêu đă để sẵn nhân, dùng đũa trộn đều. Sau ba phút, bác thổi nhẹ trên mặt cho chóng khô và thử nghiêng cái bát. Tiết canh đă đông, bát nghiêng mà tiết không nghiêng. "Đánh khỏi tay là đông" bác lẩm bẩm trong miệng lấy làm hài ḷng và để ba bát tiết canh vào trong chạn. Lạnh như cắt thế này ǵ cũng phải đông. Lát nữa, Hương rang lạc xong sẽ giă nhỏ ra để bác rắc lên mỗi bát một ít. Ng̣ gai, húng quế th́ Mầu đang hái. Tối nay bác phải uống hơn mọi tối cho đă v́ hôm nay đă 27 tết. Nguyên chai rượu đậu bác gái mua hôm bán thóc c̣n để cạnh bàn thờ nhưng bác luôn luôn bảo bác trai đừng uống nhiều, say sưa không tốt.

Những đứa trẻ cũng được ăn tiết canh. Đây là lần đầu tiên với Hoạt, mồm nó đỏ ḷm những máu là máu. Nó khen ngon. Nhưng tiết canh không phải là thứ ăn nhiều và ăn với cơm. Nó chỉ được khoảng một miếng lớn của người lớn. "Ăn cho biết mùi," bác Ước gái bảo nó, "lớn sẽ ăn nhiều." Để ăn cơm, nó và các anh chị nó có thịt luộc, thịt kho mặn, rau cần xào với thịt ḅ. Sang quá! Mắt mấy đứa trẻ sáng trưng lên. Và đặc biệt là cơm không, cơm gạo tám thơm lúc chín bốc mùi hương ngát ngát, ngọt ngọt khắp năm căn nhà. Con Vện và hai con Mun, Mướp hôm nay cũng đại tiệc. Vện được mấy cái xương lợn nằm sấp nhai khau kháu rất hạnh phúc sau khi đă xốc hai bát cơm trộn với chút mỡ và nước luộc ḷng lợn. Cứ ngày nào cũng ăn thế này th́ chắc nó phải to như con bê bác Ước mới nuôi rẽ bà tổng Tê. Mướp với Mun rất thích mỡ. Ngoài cơm trộn, hai mẹ con nó được Hương lấy lén mẹ vài miếng mỡ khổ đem cho. Ôi chao, hạnh phúc! Đă lâu thiếu chất thịt, hai con mèo gần như nuốt trửng mấy miếng mỡ sống. Ăn xong, hai mẹ con c̣n ngồi liếm mép đi liếm mép lại như vẫn c̣n thèm.

Bác Ước gái ninh một nồi thịt đông to tướng. Bác bảo đàn con, cứ thịt đông với dưa chua, dưa hành ăn suốt đời cũng được. Mà nào có mà ăn suốt đời. Ra tết lại dưa, cà, mắm mặn ngay.

Tối 28, cả nhà bác Ước phải thức để canh nồi bánh chưng. Thực ra, một ḿnh bác th́ chỉ mười lăm cái là đủ. Một cái nồi hai mươi là xong. Nhưng bác, ông xă Nhẫn, ông Ru và ông Tế đă có giao ước với nhau. Mỗi nhà phải gầy nồi bánh nấu một năm cho cả bốn nhà. Nhà nào cũng gói đều 15 cái bánh, vị chi sáu chục. Như vậy nấu một năm được nghỉ ba năm nhưng vẫn có bánh ăn tết. Năm nay đến "lân" bác Ước v́ vậy từ trong năm, bác đă h́ hục cưa mấy cành sung, cành vối khô để dành nấu bánh. Bánh luộc chung nhưng không sợ lộn v́ đă có dấu lạt. Vả lại, tuy cùng h́nh vuông nhưng mỗi nhà kiểu gói mỗi khác, có trộn cũng không lẫn.

Từ chập tối, cả nhà bác Ước ngồi canh nồi bánh. Những đứa trẻ vui vẻ chuyện như pháo ran. Bác Ước gái giục chúng đi ngủ chúng cũng không đi. Nhưng đến canh hai mấy đứa trẻ ngủ gục hết. Chúng không quen thức khuya. Tối lên giường là ngủ liền, đêm nào cũng vậy, đă thành quen. Chỉ c̣n ḿnh bác Ước trai ngồi bó gối canh nồi bánh. Không canh, trộm viếng, có khi chúng khuân cả nồi, lấy ǵ cho con ăn Tết. Vả lại c̣n bánh của ba nhà kia nữa.

Hướng được chia phiên ngủ sớm. Khoảng quá canh ba bác Ước gọi nó dạy canh thay cho bác. Bác vừa động vào vai, nó nhỏm dậy ngay, hai tay ủ vào hai túi áo cánh đưa sát lại nhau ở trước bụng cho ấm. Nó vừa xuưt xoa vừa đi xuống bếp, miệng thở ra những làn khói trắng như vừa hút thuốc lào. Nó sà xuống cái ghế đẩu cạnh nồi bánh chưng đang sôi sùng sục, hơi ấm bốc ra thật dễ chịu từ những cục than hồng và mấy thanh củi tạ đang tí tách cháy cho ánh sáng lung linh cả gian bếp.
"Rét quá hả bố!"
"Ừ, năm nay rét quá."
"Thôi, bố đi ngủ đi để con coi cho."

Bác Ước hút thêm một điếu thuốc lào và uống một bát nước chè tươi nóng rồi lần vào ổ rơm. Vợ con bác đang ngủ la liệt ở đó, cái ổ rơm bác đă dùng toàn rơm mới, sạch và có ván chắn hai đầu cho rơm khỏi tụt ra. Bác ngồi xuống xoa hai chân vào nhau cho bớt bụi rồi chui vào trong chiếu, quàng tay ôm lấy bác gái đang ngủ ngon. Mấy đứa trẻ ngủ không biết ǵ.
"Bố thằng Hướng đấy hở?"
"Ừ, đêm mai phải kiêng kẻo giông cả năm đấy!"

Cả hai tiếng nói đều th́ thầm, chỉ đủ nghe. Bác Ước nằm nghiêng, từ tốn, cảm thấy hết cái sảng khoái của cái ổ rơm mềm ấm và da thịt vợ bác. Một chân bác gác lên đùi bác gái, hai tay ôm chặt cứng. Bác để mũi vào má bác gái hít rất sâu, rất âu yếm rồi một tay luồn xuống gáy gối đầu cho vợ, tay kia vun măi đôi vú căng tṛn, đầy đặn và mềm mại lên cao. Bác gái đưa hai tay xuống kéo mép váy rộng thùng th́nh lên cho vừa đủ lộ ra cặp đùi thon dài rồi nằm yên chờ. Cái quần lá tọa của bác Ước c̣n y chỉ di dời xuống bên dưới một tí. Ba bốn cái chiếu đậu đắp bên trên xê đi dịch lại và quần áo của hai người khá vướng víu, nhưng không hề ǵ. Cái ổ rơm bập bềnh nhè nhẹ làm phát ra những tiếng sột soạt như người ta đang sắp chỗ nằm.
"Khẽ chứ kẻo trẻ nó thức!"
Đàn bà ai chẳng cẩn thận, nhưng bác trai trấn an ngay:
"Chúng nó ngủ như chết đấy mà."

Quả vậy, năm đứa trẻ ngủ rất say mặc dù lúc chập tối chúng bảo nhau sẽ cùng ngồi canh nồi bánh đến sáng. Vả lại, bác Ước gái đă sắp cho những đứa lớn nằm ở đầu kia cái ổ rơm, chỉ có hai đứa nhỏ là Hoạt và Mầu là nằm kế mẹ chúng. Bác trai ở sát đầu đàng này, một sự sắp đặt rất khéo.

Chỉ loáng cái, những tiếng sột soạt mạnh lên như cơn gió rồi từ từ im dần... im dần... thay thế bằng tiếng thở đều đều của bác Ước. Nhà bác năm mới sẽ may mắn v́ mọi việc đă được sắp xếp đâu vào đó và vợ chồng con cái bác sẽ có những ngày Tết Nguyên Đán thật vui với bánh chưng xanh, thịt mỡ, dưa hành và câu đối đỏ. Bác cho đó là những điềm lành.

(Trích Tập Truyện:” Những Con Dốc Đứng - Đông A Xuất Bản 1999)
Bút Xuân Trần Đ́nh Ngọc

 


VĂN CHƯƠNG

Truyện Ngắn

Hồi ức - Một thời chinh chiến 
No Easy Day - Ngày Vất Vả

Cây viết Bất Khuất

42 năm t́nh cảm đồng môn  
42 Năm T́nh  
Chúc mừng hội ngộ  
Tôi và Tiểu Đoàn 7 TQLC  
Thơ gửi Đại Gia 
Dấu ấn vào đời  
USA 20 năm và Tôi  
Hăy c̣n đó niềm tin  
Pleiku và hoài niệm  
Kư sự những ngày tháng 2  
Một mảnh đời  
Xuân quê hương
Một chuyến về thăm nhà
Tết đến
Một buổi chiều, hai người già
Đời người như thoáng mây bay
Mùa lá thay màu
Hồi tưởng về một cánh Dù đơn lẻ
Bất Khuất của tôi
Nó và Tôi
C̣n nợ Thanh An
Mùa Đông năm ấy
Kể chuyện chúng ḿnh
Hai h́nh ảnh - một cuộc đời
No Easy Day - Ngày Vất Vả
Những ngày hè không thể quên !
Họp mặt
Những cái tên không thể quên !
40 năm Bất Khuất
Hành tŕnh của 5 ngày t́m về một thời tuổi trẻ  
Kỷ niệm Quân trường: Đi Phép - Về Phép
Thuyền đời
Cuộc sống của người lính chiến ĐPQ & NQ
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng chúng tôi
Bài thơ trên đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây Du Hí truyện
Làm trong sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên

Về từ Tân Cảnh  
Cô đơn và ước mơ  
Trên đồi cao  
Phạm Thị Thàng - Nữ anh hùng đất G̣ Công  
Bạn cũ năm mươi năm  
Hương xưa ngày ấy
Đại Bàng gẫy cánh - F5  
 Sự thật đời tôi / Trung Tướng Trần Văn Minh  
Thèm 
Sao chổi  
Đừa con dâu
Đại đội 17 "Hoàng Gia" 1 - 2  
Sau cuộc biển dâu  
Những người lính Dù 
Tiễn nhau ngàn dặm cũng chia phôi  
Tấm Poncho
Người bạn học và ông thầy cũ  
Mối hận ngh́n trùng!  
Những mùa Trung Thu  
Tấm ảnh hai người lính  
Tin quan trọng gửi đến các anh em TPB ở Việt Nam
Chim bay về biển  
Văn chương Việt Nam và chữ “Y”  
Hạnh phúc và bất hạnh 
Chữ "Tín"  
Nếu ngày ấy...  
Thuận An 
Thôi ! Ḿnh về Linh Xuân Thôn, đi em !  
Văn hoá phương Nam 
Thức tỉnh  
Sự xâm lăng văn hóa của việt cộng  
Tác giả “Những Đồi Hoa Sim” đă chết trên đồi hoa sim  
Hành trang và lư tưởng
Góp nước miếng húp chung  
Đêm chờ sáng 1975  
 Thuốc lào trong tù....  
Người chồng một đêm 
Khóa 8 B+C/72 SQTB/Thủ Đức họp mặt  
Trở về cố hương 
Trôi theo ḍng đời  
Ngộ chiêu  
T́nh người trong cuộc chiến  
Khóc bạn  
Cư An Tư Nguy  
Con c̣n nợ ba
Không Quên những người Chiến Sĩ QLVNCH
Những người chiến sĩ đáng hănh diện
Nắng chiều vẫn đẹp
Hạnh phúc vẫn long lanh
Con Trâu đâu có cải tạo  
Nhớ nhà  
Bác sĩ trong tù  
Nhà bốn anh em 
Tháng Sáu và Tôi  
Chuyện về một cô gái  
 Chuyện một người mang tên Nguyễn Thị Di Tản  
 Cái giường đôi  
Ưu việt nhất !!!  
Hậu nhân trả lời VC Huỳnh Tấn Mẫm  
Chúng tôi vẫn sống  
Bọt không cần vớt
Nghĩa Trang Quân Đội Biên Ḥa, Chuyện kể từ đầu
Làm sao để chôn hai Chế Độ?
Cà-phê lính
Cuộc trùng phùng bi thảm
Tuổi trẻ nghĩ ǵ ?
Tiển con
Nhớ anh linh Anh hùng Nguyễn Ngọc Trụ
40 năm nhớ về
C̣n đó niềm đau
Viết cho con cháu
Tưởng nhớ bác Thái Văn Kiểm  
Người bạn thân
Người già cả, người bệnh tật
Người tỵ nạn và Việt kiều
Sự ra đi của hai vị Tướng Tư Lệnh
Nhạc Sĩ Thục Vũ
Câu chuyện của Nguyễn Thị Thái Ḥa
Một thoáng Pleiku
Bạn đồng môn khóa 2 CSQG
Quân đội bị quên lăng của Việt Nam Cộng Hoà
Nhạc sĩ Lê Trạch Lựu và bài hát Em Tôi
Bắc Kỳ
Văn chương trào phúng truyền khẩu
Mậu Thân Huế – Nhân chứng sống
Kỷ niệm với Hồ Ngọc Cẩn
Điều c̣n lại sau 40 năm
Thương Tiếc những nữ Anh Thư tử chiến với giặc thù
Anh là áng mây trôi
Tâm thức người lính Nhảy Dù trong cơi vô sắc
Rợp bóng cờ
Trên núi Hoàng Liên
Kư ức mùa Xuân
Để tưởng niệm một người Anh
San Jose, năm hết tết đến
Valentine trong di sản Chiến Tranh
T́nh như gió thoảng
Thằng Thời
40 năm cuộc sống người thương phế binh VNCH  
Ăn Tết thôn quê
Hạt bụi nào trong mắt
Giọt nắng cho người
Gặp tướng Ngô Quang Trưởng Lần Cuối Cùng...
Những Đồng Minh Của Mỹ Bị Bỏ Rơi Tại Miền Nam VN
Quê Hương, chùm khế ngọt
Quả tim người tử tù
Anh hùng Ngụy Văn Thà
Người ở lại Hoàng Sa
Trận Hoàng Sa, biểu tượng hội tụ ḷng yêu nước
Ngày 19-01: Tưởng Niệm ngày Hoàng Sa nhuộm máu
Em gái hậu phương Dạ Lan là ai?  
 Hồi kư Việt Nam
Để nhớ một thời áo trận
Con dao xếp trong ngày Tết Tây
Người về từ Đại Dương
Lễ Tưởng Niệm Tử Sĩ Hoàng Sa
Lăo Mốc
Lên núi t́m chồng

Bài vở cũ 2014
Bài vở cũ 2013 
Bài vở cũ 2012