Phạm Đức Nh́
Lời nói đầu
Cách đây 29 năm, vào ngày mồng 1 tết năm Nhâm Tuất (1982) ở phân
trại E, A 20 có 3 thằng điên – giữa lúc không khí căng thẳng, kỷ
luật khắt khe, ăng ten lộng hành, đă tụ họp, bàn tính tổ chức một
buổi văn nghệ “phản cách mạng“ biểu dương tinh thần bất khuất, ư chí
quật khởi của những người tù chính trị, những chiến sĩ đấu tranh đ̣i
tự do, nhân quyền. Tôi và một số anh em khác bỗng biến thành những
kẻ dại khờ bị 3 thằng điên gây máu lửa đẩy vào cuộc chơi. Sau này
ngồi nghĩ lại những hành động điên khùng, dại khờ lúc đó, ḷng bỗng
thấy vui vui. Té ra h́nh ảnh những ngày tết năm ấy đă chiếm một
khoảng trong tâm hồn ḿnh, đă thành một kỷ niệm khó quên. Xin được
phép chia sẻ kỷ niệm ấy với các bạn tù A 20.
GẦY S̉NG THẤT BẠI
Khoảng giữa năm 1979 tôi bị giải từ Bù Gia Mập – Phước Long – về
Z30D Hàm Tân. Ở đây tôi làm bạn với Vũ Mạnh Dũng – một sinh viên bị
bắt v́ tham gia những hoạt động của sinh viên đại học chống chính
quyền Cộng Sản. Dũng chơi guitar khá nhuyễn, biết nhạc lư và hát
cũng rất hay. Dũng cho tôi biết ở trại có ca sĩ Duy Trác (một trong
hai nam ca sĩ hát hay nhất miền nam trước 75) và anh Trác đă sáng
tác hai bản nhạc được anh em ưa thích là Lời Nguyện Trong Tù và Sài
G̣n Chỉ Vui Khi Các Anh Về. Tôi nhờ Dũng đưa đến gặp anh Trác. Anh
Trác vui vẻ tṛ chuyện với tôi và đồng ư về một buổi văn nghệ bỏ túi
để các bạn tù từ các trại trao đổi tù ca với nhau. Dũng cũng cho
biết ở đội trốn trại bên một khu khác có Mưa Trên Ngục Tù của Nguyễn
Hưng Đạo và Nếu Quả Ta Là Người – không biết của ai – mà anh Ruyệt
hát rất hay.
Trước khi chia tay anh Trác nói với tôi: “Khi nào thuận tiện bạn cứ
hú tôi một tiếng; tôi sẽ đến ngay. Cái ǵ chứ văn nghệ th́ lúc nào
tôi cũng sẵn sàng”. Buổi văn nghệ bỏ túi chưa thực hiện được th́ tôi
đă vào xà lim và sau đó bị giải về A 20 Xuân Phước. Anh Trác và Vũ
Mạnh Dũng cũng có mặt trong đoàn tù này.
Ngay buổi lên hội trường đầu tiên để nghe giám thị Thân Yên nói
chuyện, khi cán bộ giáo dục Hanh thúc bách anh em phải hát ra mắt
cán bộ, mừng trại mới, tôi đă nóng mặt khởi xướng cho anh em hát bài
Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ của Nguyễn Đức Quang. Anh em tù hứng
chí hát muốn bể hội trường c̣n giám thị Thân Yên và đám cán bộ th́
bực bội ra mặt. Tan họp, tên Thanh thi đua đến hỏi nhỏ tôi:
“Nhạc ở đâu mà khí thế quá nhỉ ?”
Tôi trả lời:
“Nhạc cách mạng Cuba lời Việt. Ở các trại cũ khi có văn nghệ tụi tôi
hát hà rầm.” Cán bộ Hanh và Thanh thi đua có vẻ không hài ḷng,
nhưng có lẽ không có ǵ nghiêm trọng lắm nên không thấy làm lớn
chuyện và sau đó cũng không ai đá động ǵ đến tôi nữa. Vài ngày sau,
vào một buổi chiều se se lạnh (chúng tôi c̣n đang học nội quy, chưa
bị đi lao động) chợt có tiếng hát nơi pḥng ăn. Tôi đến nơi th́ thấy
René Hanh và Toàn (rỗ), một sĩ quan trẻ, người đàn, người hát bài Lá
Đỏ (nhạc bộ đội Trường Sơn). René Hanh hát khá hay. Giọng ấm, phát
âm rơ ràng, ăn nhịp. Bài hát chấm dứt. Một số anh em thưởng ngoạn vỗ
tay. Toàn cao hứng tiếp tục với bài T́nh Đất Đỏ Miền Đông của Trần
Long Ẩn. Khi Toàn hát xong tôi bấm Vũ Mạnh Dũng định chiếm sân khấu
làm một phùa văn nghệ “phản cách mạng” th́ đă thấy anh Trác bước tới
cầm đàn. Người ca sĩ được rất nhiều người ưa thích ở miền nam –
không cần giới thiệu – dạo đàn và buông tiếng hát. Giọng anh c̣n rất
ngọt và anh hát bài Lời Nguyện Trong Tù do chính anh sáng tác. Mọi
người lắng nghe say sưa. Bài hát vừa hết th́ Toàn kéo René Hanh đi
và nói khá lớn tiếng:
- Ḿnh đi thôi. Mấy anh ấy hát nhạc không đúng chính sách.
Đụng vào chỗ nhột, những người khác cũng bỏ đi. Và âm mưu gầy ṣng
của tôi thất bại.
CÓ NGƯỜI VẪN KHÔNG QUÊN
Thế rồi thời gian qua đi. Tôi bị vào xà lim v́ dính líu với Nguyễn
Huỳnh Danh Vũ trong vụ đánh trật tự Quư Đen. Trước khi đưa hai chân
vào cùm tên trực trại bắt tôi cởi hết quần áo chỉ để lại một bộ đồ
tù mỏng dính. Rồi mỗi bữa 2 muỗng cơm, 2 muỗng nước. Tôi đă phải
chịu đựng những ngày lạnh cắt da trên bệ đá, bị đói, khát đến mờ
mắt, mê man. Anh em bên ngoài th́ bị xiết chặt kỷ luật đến nghẹt
thở; nhất cử, nhất động đều có ăng ten báo cáo; ban ngày lao động,
tối về phải họp hành, bới móc, kiểm điểm lẫn nhau. Tôi ra khỏi xà
lim đợt một người chỉ c̣n da bọc xương (theo đúng nghĩa đen), bước
đi không nổi, phải ḅ. Người quen nh́n tôi ái ngại rồi bỏ đi, không
dám nói chuyện v́ sợ liên lụy. Tôi ăn khẩu phần kém- được lưng chén
cơm và tí nước mắm thối; có miếng bánh bột th́ bị cắt mất 1 góc tư-
thành khẩu súng lục. Vũ Văn Ánh ăn khẩu phần khá; mỗi bữa ăn đến bỏ
vào chén của tôi cái góc tư miếng bánh bột (cắt của người kém cho
người khá) và cười nói:
“ráp cho khẩu súng lục của chú mày băng đạn”
Vài ngày sau, anh Ánh, trong một buổi lên hội trường với ban giám
thị và hội đồng cán bộ, đă xung phong lên phát biểu. Anh đă dùng
thân thể tôi làm đề tài, làm bằng chứng để- rất hùng hồn và cảm động
-
1/ Vạch trần những lời giả nhân, giả nghĩa của tên Giám Thị
2/ Lên án chính sách kỷ luật dă man, tàn ác của trại.
Vũ Văn Ánh đă khôn ngoan viện dẫn lời hứa cho tự do phát biểu, viện
dẫn chính sách khoan hồng của trại, lạng lách tài t́nh để không bị
vào xà lim lần ấy, nhưng tên tuổi chắc chắn đă được ghi vào sổ đen;
và tôi có lẽ cũng bị “văng miểng”.
Trong bối cảnh ấy việc thực hiện show nhạc “phản cách mạng” biểu lộ
tinh thần bất khuất, quật khởi với tôi đă đi vào quên lăng. Nhưng có
một người vẫn hậm hực, nhất định không quên: Vũ Mạnh Dũng.
LẠI ĐI VÀO QUÊN LĂNG
Khoảng 2 tháng sau bắp hột không biết ở đâu chở về cho chúng tôi ăn,
thay thế khẩu phần bánh bột. Tạng người tôi chắc hợp với bắp nên từ
bộ xương cách trí cứ từ từ ph́ lên trông rất dị hợm. Một số bạn nói
tôi giống Trư Bát Giới. C̣n Nguyễn Đại Thuật đặt cho tôi cái tên rất
Tây: Zoọc- Xia. Khi bắp hết, món độn được thay thế bằng khoai ḿ H34
th́ sức khỏe của tôi đă phần nào được hồi phục. Dũng được thăm nuôi,
đem đến cho tôi một gói bột bích chi, mấy tán đường và một chén xôi
thịt gà. Dũng cười cười hỏi tôi nửa đùa, nửa thật
“Bây giờ nếu gặp dịp th́ c̣n dám chơi không?”
Tôi nh́n Dũng hát khẽ một câu nhạc của Trần Thiện Thanh
“Anh chưa chết đâu em”
Không ngờ câu nhạc định mệnh ấy sau này là sợi dây cột chặt tôi với
Dũng.
Lúc này, mỗi khi lên hội trường ban văn nghệ của trại (có Rene’ Hanh
và Toàn rỗ) ngoài những bản nhạc truyền thống cách mạng thường hợp
ca một bài tự biên được cán bộ giáo dục rất thích (tôi ghi lại đại
khái đoạn đầu- theo trí nhớ)
TIẾNG NÓI TRẠI E
“Đây tiếng nói trại E cùng cất cao lời ca hát mới, thể hiện một
quyết tâm mới.
Kính chúc ban giám thị và hội đồng cán bộ được nhiều sức khỏe mới
thực hiện tốt công tác cách mạng đă giao.
Chúc các anh trại viên thi đua lao động, giữ vững nội quy…….”
Dũng bảo tôi:
“Mẹ kiếp! Anh thấy không? Nhạc th́ dở, lời th́…thối không chịu được.
Cái tay nhạc sĩ này trơ trẽn quá. Lúc ở trại Thủ Đức có Vũ Thành An
giả chết để thoát xác thành con người mới cách mạng, ḿnh nghe đă
chướng tai rồi. Bây giờ tay này c̣n tệ hại hơn, đem cả những lời bợ
đít phổ nhạc. Nghe muốn mửa. Mà họ có phải dân xoàng đâu. Dân trí
thức, viết lách cả đấy chứ!”. Ngừng một lát Dũng nói tiếp:
“Kiểu này ḿnh không chơi không được anh Nh́ ạ! Ḿnh phải chơi để
cho chúng nó biết rằng dân miền nam không phải chỉ có những thằng
hèn mà c̣n có những người v́ lư tưởng, v́ quê hương đất nước xem cái
chết nhẹ tựa lông hồng”.
Lời lẽ có hơi quân tử Tầu, hơi cải lương một tí, nhưng nh́n mặt Dũng
tôi biết hắn nói thật ḷng. Tôi vỗ vai vuốt giận thằng em và tự hứa
nếu có dịp sẽ chơi thật đẹp để nó hả dạ.
Nhưng không khí trong trại ngột ngạt quá. Ăng ten mọc lên như nấm;
to nhỏ với nhau một tí là bị báo cáo ngay.
Rồi sự kiện 7 anh hùng đội 14 cướp súng cán bộ vũ trang ra đi không
những gây chấn động trong trại mà cả đến công an tỉnh Phú Khánh cũng
phải vất vả phân bổ lực lượng truy lùng.
Rồi vụ Cái Trọng Ty, Phùng Văn Triển bị đánh do chống đối lao động,
dẫn đến màn “ No Eat, No Work” của nhà 2 thật ngoạn mục. Tôi rất cảm
phục các anh Ngân (cựu Trung Tá) và anh Tùng (cựu Thiếu Tá) đă b́nh
tĩnh ngấm ngầm lănh đạo anh em đối đầu với chính sách đàn áp sắt máu
của giám thị, phân trại trưởng, an ninh, trực trại và cả đám cán bộ
vơ trang – và trong một chừng mực nào đó – các anh đă thành công.
Các hoạt động đấu tranh, phản kháng trong trại- truyền đơn, khẩu
hiệu – liên tục xảy ra. Trong bối cảnh đó tờ Hợp Đoàn – tờ báo viết
tay có một bản duy nhất – được Vũ Văn Ánh cho ra đời. Đám an ninh
trại không có bằng chứng cụ thể, rơ ràng nhưng đă đánh hơi thấy mùi
lạ. Khi nhân loại đón mừng tết tây 1982 th́ tôi đă vào xà lim một
lần nữa và trở thành bại liệt. Vũ Văn Ánh, Đoàn Bá Phụ, Quư (đầu
bạc), Khúc Thừa Văn, Phạm chí Thành và một số nhân vật có tư cách
lănh đạo cũng bị bắt một cách vô cớ và bị đưa đi biệt giam dài hạn.
Lời tự hứa trong ḷng tôi làm hả dạ thằng em Vũ Mạnh Dũng, v́ lư do
an ninh, một lần nữa lại đi vào quên lăng.
BA THẰNG GÂY MÁU LỬA
Ngày mồng 1 Tết năm Nhâm Tuất ( 1982 ) tôi đang ngồi nhâm nhi mấy
lát khoai ḿ H34 th́ Ngọc Đen và Hải Bầu chạy vào, mặt vô cùng phấn
khích. Ngọc lên tiếng:
“Ở trại giờ vắng hoe, chỉ c̣n 1 thằng vơ trang ở tít cổng ngoài;
chắc tụi nó tụ họp ăn nhậu ở khu trung tâm. Mày tính sao?”
Tôi vẫn chưa hiểu ư Ngọc Đen nên hỏi lại:
“Tính cái ǵ?”
Hải Bầu chêm vào:
“Tụi tui tính nói với ông (tôi không thân với Hải nên vẫn gọi nhau
là ông, xưng tôi) nhân dịp này làm một buổi văn nghệ long trời lở
đất, không phải e dè ǵ nữa, chơi tới bến luôn”.
Thấy tụi nó hăng quá tôi cũng nao nao. Tuy nhiên t́nh trạng sức khỏe
của tôi lúc đó rất bết bát. Sau 2 lần bị cùm trong xà lim phân trại
E, lần nào cũng dài hạn, vào thời điểm mà giám thị Thân Yên và phân
trại trưởng Lê Đồng Vũ áp dụng chính sách kỷ luật khắc nghiệt, tàn
ác, dă man nhất, thân thể trai trẻ, cường tráng của tôi đă xuống cấp
trầm trọng. Chân không bị liệt thật nhưng đă tê, mất cảm giác, đi
lại (không chống nạng) được nhưng khó khăn. Cơ tṛn rối loạn; nhiều
lúc không kiểm soát được hậu môn, đường tiểu và cả việc xuất tinh.
Phổi bị chấn thương đă thành lao; thỉnh thoảng lại khúc khắc ho ra
máu.
Tôi nhẹ nhàng lên tiếng thoái thác:
“Chắc tao phải lặn lần này quá. Lỡ có ǵ vào xà lim lần nữa chắc
chịu không nổi”.
Hải Bầu buồn ra mặt. Ngọc Đen thái độ b́nh tĩnh, không thúc bách
tôi.
“Anh em tụi tao muốn chơi lắm, nhưng cũng tùy mày. Cứ suy nghĩ đi
rồi khoảng nửa tiếng sau, yes hay no cho tao biết”.
Vũ Mạnh Dũng ḷ ṃ tới, vào đề ngay:
“Anh em ḿnh chờ đợi mấy năm nay mới có dịp này. Cơ hội bằng vàng
đấy. Bỏ qua rồi sau này sẽ hối tiếc”.
Tôi vẫn bàn ra:
“Dũng à! Nhưng ḿnh thấy yếu lắm. Sợ chịu không nổi.”
Dũng phang ngay một câu đâm vào tim tôi đau nhói :
“Mới hôm nào c̣n ‘anh chưa chết đâu em’, bây giờ đă muốn chui vô ḥm
rồi”.
Thấy câu nói của Dũng đă làm tôi dao động, Ngọc Đen đưa ra đề nghị:
“Vấn đề an ninh tụi tao sẽ lo hết. Tất cả sẽ bảo vệ mày tối đa. Có
ǵ tụi tao sẽ chia nhau nhận hết. Bằng mọi cách không để mày vác
nạng vô xà lim một lần nữa.”
Tôi định phang vào mặt nó:
“Khi bể ra, tụi an ninh sẽ điều tra, moi móc không sót một mống, ở
đó mà bảo vệ tối đa với chia nhau nhận hết“, nhưng thấy nó thật t́nh
quá nên lại thôi. Vả lại, tôi cũng không c̣n đường rút lui nữa. Tôi
hỏi Ngọc Đen:
“Chơi ở đâu? Và bao giờ chơi?”
“Nhà 3 ḿnh.” Ngọc trả lời ngay không cần suy nghĩ.
“Tụi tao tính một tiếng nữa sẽ bắt đầu. Làm sao phải xong trước giờ
lănh cơm trưa”.
Dũng đi thẳng vào chi tiết:
“Tôi sẽ lo cung cấp đàn (guitar thùng). Muốn mấy cây cũng có”.
À th́ ra thằng em nằm vùng ở đội văn nghệ mấy tháng nay, bây giờ đă
có dịp dùng đến các mối quen biết của ḿnh. Dù có quen biết hay
không đây cũng là trách nhiệm rất lớn. Chỉ những tên gan cùng ḿnh
hoặc uống thuốc liều mới dám đưa lưng ra nhận cái quả tạ này. Nếu bể
ra, không những bị kết tội tụ tập hát nhạc chống chế độ mà c̣n lănh
thêm tội cung cấp nhạc cụ và c̣n bị nghi ngờ là nằm trong ban tổ
chức. Nó không bắn bỏ th́ cũng gỡ lịch không biết ngày tháng nào mới
hết.
Tôi nhớ đến vai tṛ của ḿnh và nói với Ngọc Đen:
“Dũng chơi một cây, cây thứ hai giao cho Hải Cà. C̣n cây nào nữa th́
để sơ-cua”
Tôi nghĩ đến Phạm Văn Hải – tự Hải Cà – anh cựu sinh viên văn khoa
đàn giỏi, hát hay và vẽ đẹp. Hải đệm accord vững, có hồn, đặc biệt
là những bài chậm hoặc vừa. Anh biết nhạc lư và cũng sáng tác nhạc.
Tôi đă nghe anh đàn và hát bài Xin Hẹn Một Mùa Xuân do chính anh
sáng tác. Anh có b́ệt hiệu là Hải Cà v́ một lẽ rất dễ hiểu: anh nói
cà lăm. Những lúc hào hứng hoặc tức giận anh cà….hết chỗ nói, có khi
cả phút không rặn ra được một câu trọn vẹn. Nhưng khi anh hát th́….
hết ư. Không cà một chút nào. Cảm xúc từ tâm hồn anh qua tiếng hát
cứ tuôn trôi như môt ḍng sông.
Ngọc Đen và Dũng lược qua cho tôi danh sách những nghệ sĩ nhận lời
tham dự cuộc chơi cùng những tác phẩm họ dự định tŕnh diễn. Tôi
ngạc nhiên, và rất mừng, khi thấy trong số những người chơi có tên
Vũ Trọng Khải. Lúc mới đến A 20 Khải ăn chung với nhóm Vũ Văn Ánh,
Đoàn Bá Phụ, Nguyễn Đại Thuật. Cũng giao tiếp, tṛ chuyện với anh em
cởi mở, vui vẻ. Sau này, khi t́nh h́nh an ninh căng thẳng anh lui về
ốc đảo của ḿnh, không tham dự bất cứ sinh hoạt có vẻ dấn thân nào
với anh em. Thái độ của anh là “thủ khẩu như b́nh, trùm mền kín
mít”. Thật ra anh chẳng làm hại ǵ đến anh em bạn tù, vẫn giữ tư
cách của một cựu đại úy cảnh sát, nhưng bên cạnh một Vũ Văn Ánh lư
tưởng, xông xáo, vị tha, hết ḷng với bè bạn, Vũ Trọng Khải có vẻ
như chỉ biết ích kỷ lo cho thân ḿnh. Giờ đây dám chấp nhận tham dự
một tṛ chơi nguy hiểm – mà hậu quả có thể sẽ rất thảm khốc, có khi
là tính mạng của ḿnh- Vũ Trọng Khải chắc chắn sẽ được anh em nh́n
với cặp mắt hoàn toàn khác.
Tôi nhắc Dũng cho anh em thử giọng với đàn trước khi chơi để chọn
“tông” thích hợp – tránh t́nh trạng có nốt cao quá lên không nổi, có
nốt thấp quá xuống không được. Trước khi anh em đi chuẩn bị tôi yêu
cầu được gặp Bùi Mạnh Bái. Tôi muốn đưa bản Nếu Quả Ta Là Người vào
chương tŕnh nhưng Ruyệt th́ không lên A20, Nguyễn Hưng Đạo, Hoàng
Ngọc Thủy đă được về trước Tết. Chỉ c̣n Bùi Mạnh Bái. Tôi có nghe
Bái hát bộ (không đàn) bài này vài lần. Bái không biết nhạc lư, nhịp
nhàng không vững, lại khớp trước đám đông nên tôi muốn check anh một
lần cuối trước lúc mở màn. Bái đến hát thử cho tôi nghe một đoạn rồi
anh thoái thác :
“Ḿnh không biết nhịp – lại phải hát trước đám đông lớn quá, sợ bể
bản nhạc rồi bể cả chương tŕnh của anh em”.
Tôi đồng ư loại bỏ bản Nếu Quả Ta Là Người nhưng vẫn mời Bái hát Gọi
Đàn chung với một số bạn tù khác. Nghĩ đến nhà 3 tôi nhắc Ngọc Đen
đối phó với Trần Thái Viên. Trần Thái Viên là một tên vô lại, không
c̣n chút liêm sỉ nào, làm ăng ten ra mặt. Ngọc Đen phải lùa hắn đi
chỗ khác th́ anh em mới yên ḷng vào trận. C̣n Quang què nhảy dù,
một số anh em cũng đồn hắn làm ăng ten nhưng Nhàn Cụt – cùng thuộc
loại ở nhà không đi lao động như Quang – nhiều lần nói với tôi:
“Tui ở sát cánh với hắn. Mấy tháng nay chưa thấy hắn nói chuyện
riêng với trật tự hay cán bộ nào. Chắc không có chuyện ăng ten đâu”.
Trước khi đi chuẩn bị Ngọc Đen c̣n dặn với lại:
“Tao sẽ lo vụ Trần Thái Viên. Nhưng nhớ là phải có phút mặc niệm
long trọng cho 7 anh hùng đội 14 nghe mày”.
Vụ cướp súng t́m tự do của đội 14 xảy ra đă hơn một năm mà sao với
người tù ở phân trại E chúng tôi, h́nh như mới xảy ra tuần trước,
hôm qua. Ai cũng muốn trong chương tŕnh văn nghệ phải có một cái ǵ
đó về sự kiện quan trọng này. Tôi có cảm giác là mục đích chính của
các bạn tù đến xem văn nghệ hôm nay là được đích thân tham dự buổi
lễ tưởng niệm và truy điệu các anh hùng trong ḷng họ.
Tôi thấy tội nghiệp Ngọc Đen. Nó như ông bầu gánh hát, chạy đôn chạy
đáo hết chỗ này tới chỗ kia. Có thể nói mọi chuyện tạp nham đều đổ
hết lên đầu nó. Cũng may, nó có một số bạn tù trung kiên trong mạng
lưới phát hành của tờ Hợp Đoàn giúp đỡ, nếu không, ḿnh nó làm sao
cáng đáng hết mọi việc; từ việc làm gạch nối giữa tôi với các anh em
ca sĩ, tổ chức cho khán giả từng người, từng nhóm nhỏ đi vào pḥng
tŕnh diễn, đến việc tổ chức canh pḥng, báo động, bảo vệ cho buổi
tŕnh diễn; rồi khi kết thúc phải lo cho khán giả giải tán lớp lang,
thứ tự. Ôi! Một thằng lính trẻ như nó, không mưu đồ chính trị, hành
động chỉ v́ trái tim đầy nhiệt huyết của ḿnh đang thôi thúc, hành
động v́ muốn bảo vệ danh dự cho màu áo của binh chủng ḿnh, hành
động v́ ḿnh là thanh niên Việt Nam, trước bạo lực, cường quyền ngạo
nghễ đứng lên.
Trong 3 thằng đầu têu trong tṛ chơi này Vũ Mạnh Dũng có hào khí của
một kẻ sĩ “ninh thọ tử bất ninh thọ nhục”. Ngọc Đen có hùng khí của
người lính trẻ – lính biệt cách dù – chơi cho xứng đáng với màu áo
binh chủng. Hai tên này một văn, một vơ sẵn sàng ngẩng mặt bước vào
biển lửa. Hải Bầu th́ hơi khác. Hắn hối thúc mở cuộc chơi là để có
cơ hội chiến thắng chính ḿnh, vượt lên trên chính ḿnh. Các tướng
Nguyễn Khoa Nam, Lê Nguyên Vỹ, Trần Văn Hai, Nguyễn Văn Phú đă lấy
cái chết của ḿnh để bảo dưỡng sĩ khí của quân dân miền nam, nếu
vong hồn c̣n lẩn khuất đâu đây, thấy 3 đứa nó chắc cũng mỉm cười hài
ḷng. Bởi tụi nó đẹp quá, hùng dũng hiên ngang quá. So sánh với tụi
nó tôi bỗng thấy thèn thẹn trong ḷng. Tôi – nói như một câu tục ngữ
– “vừa đéo vừa run“, bước vào cuộc chơi rụt rè, miễn cưỡng chứ không
có được cái dáng dấp oai phong như tụi nó.
TRƯỚC GIỜ XUẤT QUÂN
Thế là anh em mỗi người một ngả chuẩn bị cho trận đánh xả láng –
chơi tới bến. C̣n khoảng nửa tiếng nữa mới đến giờ ra quân. Tôi nằm
trùm mền điểm lại lực lượng của anh em ḿnh. Thay cho phút mặc niệm
có tính h́nh thức và truyền thống tôi định mở đầu với bài thơ Theo
Những Bước Chân viết về 7 anh hùng đội 14. Bài thơ tôi viết để kỷ
niệm một năm ngày các anh ngă xuống trên đường đi t́m tự do. Định
đưa cho Alfa (Vũ Văn Ánh) bỏ vô chiếc Honda (Hợp Đoàn) mới, nhưng
Alfa giờ th́ biệt tăm trong xà lim , c̣n xe Honda th́ cũng x́ ạch,
x́ đụi. Bài thơ đă được tôi sửa đi, sửa lại, đánh bóng kỹ lưỡng và
thuộc như cháo. Tuy nhiên hiệu quả cảm xúc nơi khá thính giả th́
phải chờ lúc chơi thực sự mới biết được. Bài Xin Hẹn Một Mùa Xuân
của Phạm Văn Hải th́ không phải lo lắng ǵ. Tác giả tự đệm và hát
nên không sợ thiếu phối hợp giữa tiếng đàn và tiếng hát. Hải lại là
dân chơi dày dạn, coi đám đông như cỏ rác, nên tôi rất tin vào sự
thành công của bài hát. Bài Mưa Trên Ngục Tù của Nguyễn Hưng Đạo do
Dũng hát cũng chắc ăn. Tôi đă xem Dũng tŕnh diễn bài này cả chục
lần ở Z30D, không lần nào bị sai sót ǵ. Trần Kim Hải sẽ hát Niềm
Tin Từ Thung Lũng Khổ Sai. Bài hát được TĐL sáng tác ngay tại phân
trại E Xuân Phước. Giọng Trần Kim Hải hợp với bài hát này. Tôi đă
nghe hắn hát nhiều lần với sự đệm đàn của Dũng hoặc Hải Cà. Lần nào
cao hứng, thả hết hồn vào bản nhạc th́ Hải hát tuyệt vời; nhưng cũng
có lần, không biết v́ lư do ǵ, hắn hát không được như ư lắm. Tôi hy
vọng với đám khán thính giả cuồng nhiệt cổ vũ, Trần Kim Hải sẽ hát
bài hát thành công. Trần Kim Hải cũng rất thích 2 bài hát của anh
Trác là Lời Nguyện Trong Tù và Sài G̣n Chỉ Vui Khi Các Anh Về và hắn
hát cũng được lắm. Nhưng lại đụng Vũ Trọng Khải. Khải có giọng hát
khỏe và sang rất hợp với 2 bài ấy, nên tuy biết có thể Hải sẽ hơi
buồn tôi vẫn quyết định dành cả 2 bài cho Vũ Trọng Khải. C̣n một tay
ham chơi văn nghệ nữa là Bùi Đạt Trung, khóa 25 VBĐL. Các bạn người
miền trung thường nói “mâm mô cũng có hắn“ nghĩa là không có cuộc tụ
họp nào là không có bản mặt rất dầy của hắn ṃ tới. Và hễ yêu cầu là
hắn hát ngay, không ngại ngùng né tránh. Hắn có một bài hát tủ là
bài Proud Mary, nhạc ngoại quốc chế lời Việt. Bài hát có 3 đoạn
trong đó đoạn thứ 2 nói về việc được phân công đi nấu bếp, tôi không
thích lắm. Nhưng nh́n đi, nh́n lại, thấy lực lượng ḿnh mỏng quá nên
đành phải đưa Bùi Đạt Trung vào trận.
Cá nhân tôi, sau hơn 6 năm lang bạt hết trại tù này đến trại tù
khác, đă tập hợp được khá nhiều tù ca; từ những bài nội dung c̣n
ngây thơ tin tưởng vào lời hứa 3 năm của cộng sản (Người Về Sau 3
Năm) đến những bài hết mực bi quan, không c̣n mong sẽ có ngày trở về
(Tù Ca Số 1 của Trần Thiện Thanh Toàn) ; rồi dần dần có những bài
hát lóe lên niềm tin vào tương lai và cả những bài hát quật khởi,
thôi thúc mọi người đứng lên trực diện với quân thù, đ̣i lại quê
hương. Tôi có thể “bao giàn“ cả chương tŕnh 2 tiếng đồng hồ mà
không cần ai tiếp sức. Nhưng ở đây anh em muốn có một chương tŕnh
của mọi người; mỗi người đóng góp một chút khả năng của ḿnh, để
biểu lộ sự đoàn kết, quật khởi của toàn trại. Do đó, tôi một mặt
phải giữ sự xuất hiện của ḿnh trong chương tŕnh ở mức tối thiểu,
một mặt phải tạo ra một chương tŕnh có độ dài tương đối, đủ để gây
hiệu quả cảm xúc tối đa nơi khán thính giả. Nhưng ở thời điểm đó,
lúc 3 tên Ngọc Đen, Hải Bầu, Vũ Mạnh Dũng giao nhiệm vụ cho tôi, th́
lực lượng của anh em ḿnh (mà tôi tác động được) chỉ có thế.
Sau này tôi được biết Trần Đắc Thắng cũng sáng tác một số bản nhạc
có tinh thần đối kháng và chính anh cũng hát rất hay. Rồi ở đội văn
nghệ có bạn đă cho ra đời bản nhạc Bảy Cánh Chim Bay Vào Khoảng
Không. Nhưng đó chỉ là sau này tôi mới biết. C̣n lúc đó, một phần do
t́nh h́nh an ninh nghiêm ngặt, ăng ten dầy đặc, ban giám thị trại
tạo ra không khí nghi ngờ, chia rẽ, không ai dám tin vào ai, một
phần các bạn ḿnh nhiều khi cũng kỹ quá, kín tiếng quá, nên lúc đụng
chuyện ḿnh không nắm hết được lực lượng của ḿnh.
Thôi th́ đành phải “có ǵ chơi nấy” vậy.
Tôi tưởng tượng ḿnh là một khán giả đang ngồi xem. Những lời thơ,
tiếng hát của các bạn (và tôi) lúc từng giọt, từng giọt, lúc ào ào
như thác đổ thấm vào tim mọi người. Tôi thay đổi thứ tự xuất hiện
của các bạn ḿnh để cuối cùng có một chương tŕnh – ít nhất theo ư
tôi – đủ để các bạn tham dự cuộc chơi cảm thấy ḿnh đă chơi tới bến,
và những người xem, người nghe, cảm thấy nhớ hoài.
Tôi mở mắt. Có tiếng chân của Ngọc Đen và Vũ Mạnh Dũng. Tôi đọc vội
chương tŕnh cho hai bạn nghe. Phải lập đi, lập lại 3 lần hai ông
thần nước mặn mới thuộc ḷng và đi thông báo cho các ca sĩ, nhạc sĩ
có tên tŕnh diễn.
VÀO TRẬN
Tôi ra hiệu cho Nhàn (cụt) lúc đó đang ngồi ở tầng dưới đưa cặp mắt
sắc như dao theo dơi động tịnh. Không biết ai đó đă giúp Nhàn và tôi
trèo lên tầng trên nằm trùm mền, giả bộ ngủ. Một lúc sau ca sĩ, nhạc
sĩ, khán thính giả lần lượt đi vào pḥng. Nhàn và tôi ngồi dậy. Tôi
đưa mắt nh́n đám đông. Ai cũng mặt mày phấn chấn, hứng khởi nhưng
lại lặng im như đi dự một đám tang, tự động t́m chỗ ngồi, không ồn
ào, chen lấn. Vũ Trọng Khải đă bệ vệ ngồi dựa vào tường. Hải Bầu và
Tuấn Nhí ngồi ở mép ngoài tầng trên, đối diện với tôi. Bùi Đạt Trung
ngồi cạnh Ngọc Đen và Ngô Quốc Việt phía bên trái tôi. Bên phải tôi,
Vũ Mạnh Dũng, Hải Cà đă cầm đàn và nhè nhẹ thử dây.
Tám Chùa cũng kiếm được chỗ ngồi ở góc tường xa bên trái. Tầng trên
phía bên kia lối đi cũng đă đầy 3 hàng người. Hai bên tầng dưới cũng
có nhiều người ngồi; họ chấp nhận là thính giả của chương tŕnh v́
ngồi như vậy không thể nào thấy mặt ca sĩ được. Trần Danh San không
có chỗ ngồi phải đứng với đám đông đến sau ở giữa lối đi, ngước cổ
nh́n lên. Đông quá. Và rất nhiều khuôn mặt lạ. Không thấy Trần Thái
Viên. Tôi thầm cám ơn Ngọc Đen đă lùa hắn đi chỗ khác để anh em yên
tâm vào cuộc chơi. Không khí yên lặng một cách trang trọng. Không có
ai nói lớn tiếng. Không có cả tiếng th́ thầm nói chuyện.
Để bọn an ninh không thể t́m ra được người cầm đầu, người tổ chức –
Ngọc Đen yêu cầu buổi văn nghệ không có người giới thiệu, không có
MC. Mỗi người đều biết vị trí của ḿnh trong chương tŕnh, cứ theo
đó mà hành động. Sợ anh em quên, trước tiết mục của người nào tôi
đưa mắt nh́n người ấy; anh ta laị đưa mắt nh́n Vũ Mạnh Dũng, nhạc sẽ
trổi lên, và tiết mục bắt đầu. Đă không c̣n bước chân đi lại trong
nhà nữa. Mọi người đă ngồi (hoặc đứng) vào chỗ của ḿnh và im lặng,
kiên nhẫn chờ đợi. Tôi chờ thêm một phút nữa để tăng thêm sự chú ư
của khán thính giả rồi hít một hơi dài chuẩn bị bắn phát súng đầu
tiên mở màn trận đánh.
Ai cũng tưởng là sẽ có nghi thức phút mặc niệm truyền thống đặc biệt
dành cho các anh hùng đội 14. Thay vào đó tôi đă cất cao giọng:
“Hỡi những con người dũng cảm
hôm nay đây anh em bè bạn
kỷ niệm một năm
ngày các anh
đă ghi một điểm son vào trang sử đấu tranh
trong ngục tù cộng sản
làm sao chúng tôi quên được các anh
và buổi chiều hôm đó
tháng 11 miền trung trời lộng gió
dáng các anh trông lam lũ hiền lành
tên công an vơ trang
đang thả hồn vào một khoảng trời xanh
có biết đâu
các anh chợt biến thành sư tử
không một giây do dự
lao thẳng tới quân thù
chiếc nón cối vàng- biểu tượng của ngục tù-
cùng với xác tên công an đổ xuống”
Đến đây khán thính giả của tôi đă hiểu tôi đang hát về 7 anh hùng
của họ ở đội 14. Những khuôn mặt đanh lại. Những đôi mắt mở to.
Những chiếc mồm há hốc. Những bàn tay nắm chặt.
…………
“khẩu AK giờ trở thành bầu bạn
theo các anh trên mỗi bước tự do
bỏ lại sau lưng
quân thù điên v́ tức giận
và đồng đội mừng vui đến độ sững sờ.
đêm ấy trời đổ mưa
giữa núi rừng rét mướt
vẫn lầm lũi bay đi
bảy cánh chim phiêu bạt”
Tôi đưa các bạn tù theo từng bước chân của những con người dũng cảm.
Khoảng 100 người – không, có lẽ c̣n hơn con số đó- im phăng phắc
uống từng lời thơ của tôi, không muốn bỏ sót một đoạn nào của cuộc
hành tŕnh bi tráng.
“rồi tin vui lại về
các anh hạ thêm quân thù trên đường vượt thoát
tên xă đội trưởng mang nhiều tội ác
với dân lành
bị đền tội trước các anh
thêm khẩu AK54 theo làm bạn đồng hành
chúng tôi nửa mừng, nửa lo
nhưng vẫn đầy hy vọng”
…………..
Mắt các bạn sáng lên, nhưng rồi lại trĩu nặng buồn khi nghe đến đoạn
bi thương
“nhưng tin lại về như sét đánh ngang tai
ruột chúng tôi thắt lại
những anh hùng tưởng sẽ c̣n đi măi
đă phải mang số phận đau thương”
………..
Các anh chấp nhận nằm xuống trong tư thế người lính giữa chiến
trường khói lửa.
“hơn 5 năm trong ngục tù lặn lội
các anh mới làm chủ được đời ḿnh
vỏn vẹn 13 ngày ngang dọc tung hoành
rồi trở về với đất trong tư thế người chiến sĩ”
Biết bao người đau thương, tiếc nhớ các anh
“để lại vô vàn tiếc thương cho mẹ
cho cha, cho anh em, cho đồng đội, bạn bè
Ôi! biết t́m ở đâu?
Và biết lấy những ǵ?
để bù đắp nỗi đau buồn, mất mát
cho cái chết
của những anh hùng”.
Các anh chết trong bối cảnh quê hương c̣n điêu tàn, người dân c̣n
đau khổ. Nhưng chính cái chết của các anh lại thắp sáng niềm tin
trong ḷng mọi người
“Tổ quốc chúng ḿnh bây giờ
cả những bông lúa, những cây ngô
cũng khao khát được tự do
phất phơ trong gió
mà không bị những đôi mắt từ đâu đó
nh́n soi mói từng phút từng giờ
mới ngậm sữa đă lăm le chờ thu thuế.
người dân Việt hôm nay
nỗi khổ đau đă hằn trên khuôn mặt
thấm vào thịt da
tràn ra khoé mắt
và trong cả nụ cười
nhưng niềm tin vào một ngày mai
đang rực sáng trong ḷng người đi tới
bởi mặt đất giờ vẫn c̣n nóng hổi
máu xương các anh vẫn đốt lửa căm thù”.
Và những khát khao cháy bỏng trong tim các anh:
“tâm hồn các anh vẫn khao khát đem tự do
ấm no
hạnh phúc
cho cả 50 triệu người đang cùng cực
dưới vuốt nanh của lũ qủy hung tàn”.
Những khát khao cháy bỏng ấy sẽ truyền lại cho chúng tôi. Và chúng
tôi sẽ đi tiếp đoạn đường các anh chưa đi hết.
Cuối cùng là lời chào vĩnh biệt:
“Thôi hăy nằm im
giữa ḷng đất mẹ
để lắng nghe những bước chân tươi trẻ
của chúng tôi, đồng đội các anh
trong tim cũng mang nỗi khao khát chân thành
nỗi khao khát của các anh
vững vàng đi tới”.
Tôi đưa tay chùi vội đôi mắt ḿnh đă nḥa lệ. Khán giả của tôi cũng
không ít người đưa tay chùi nước mắt. Có người c̣n để những giọt lệ
đọng lại trên má, trên khóe mắt. Bài thơ đă nói hộ các bạn những
điều ấp ủ trong ḷng từ hơn một năm nay, đă chạm đúng những sợi dây
thần kinh sâu kín. Có tiếng vỗ tay lốp bốp của một số khán thính giả
chưa được phổ biến mật lệnh “không được vỗ tay.“ Tôi giơ tay lên ra
hiệu và tất cả lại im lặng chờ đợi. Tiếng đàn của Vũ Mạnh Dũng nhè
nhẹ vang lên như th́ thầm nhắc nhở. Và tôi cất tiếng hát:
“Anh nằm xuống sau một lần đă đến đây, đă vui chơi trong cuộc đời
này, đă bay cao trên ṿm trời này, rồi nằm xuống……”
Tôi mượn lời Trịnh Công Sơn để khóc thương đồng đội của ḿnh. Trịnh
Công Sơn viết bài này cho tướng Lưu Kim Cương, nhưng khán thính giả
của tôi đâu cần biết Trịnh Công Sơn là ai, Lưu Kim Cương là ai. Họ
đang hướng về đồng đội của họ, bạn bè của họ. Sáu anh em ngă xuống
như những anh hùng. Mà trong số anh hùng của họ chẳng phải cũng có
trung úy không quân Trần Lưu Úy đă từng lái F5 “bay trên ṿm trời
này” đó sao? Nhàn Cụt nh́n tôi gật gù tỏ ư tán thưởng. Ngô Quốc Việt
há hốc mồm nghe những lời hát về một vị tướng trong binh chủng ḿnh.
Tên “giặc lái” này đang nghĩ ǵ? Đến Trần Lưu Úy, Lê Thái Chân? Hay
đang thả hồn về dĩ văng? Về những ngày vi vút ở các sân bay Tân Sơn
Nhất, Biên Ḥa, Nha Trang? Tôi Không biết. Nhưng được hát trước
những khán giả như thế này người hát có hứng và hát rất dễ có hồn.
Khi tôi hát đến đoạn cuối “xin cho một người vừa nằm xuống thấy bóng
thiên đường cuối trời….thênh…..thang” th́ không khí chùng xuống. Có
tiếng thở dài nhè nhẹ. Có những cái đầu gục xuống. Bài thơ và bản
nhạc đă quyện với nhau thành một nghi lễ tưởng niệm trang nghiêm,
khác hẳn với phút mặc niệm truyền thống chỉ có tính chất h́nh thức.
Tôi nh́n khán giả- bè bạn, anh em của ḿnh – và cảm nhận được rằng 2
tiết mục đầu (tuy 2 mà 1) đă thành công.
Tôi nh́n Bùi Đạt Trung. Tên cựu Trung Úy Biệt Động Quân (khóa 25
VBĐL) biết tới phiên ḿnh ra trận cũng đă cựa quậy ḿnh chuẩn bị.
Tiếng nhạc trổi lên và Bùi Đạt Trung hát: (nhạc: Proud Mary, lời
chế)
“Dù đời nhọc nhằn trong ṿng cải huấn.
Anh với tôi ta cùng quyết tâm phấn đấu.
Dưới chính sách khoan hồng làm ta khóc măi.
Nên khi chúng bắt ta khai, nhất trí ta đừng khai dài ḍng.
An tâm ( an tâm ). An tâm ( an tâm ). Nhưng c̣n tin mù mờ”.
Tuy lời lẽ chế ra không được văn vẻ lắm nhưng đă nói lên một thái độ
chính trị chống lại khẩu hiệu của cộng sản là “an tâm cải tạo, thành
khẩn khai báo“. Tốc độ hành âm của bản nhạc nhanh, cường độ mạnh,
lại giật giật, nên một số bạn trẻ nhấp nhổm, lắc lư, có vẻ khoái
chí. Bùi Đạt Trung hát tiếp đoạn 2 một cách hào hứng.
“Rồi một ngày ta được phân công đi nấu bếp.
Anh với tôi ta cùng quyết tâm dũa cháy.
Nhưng hăy coi chừng thằng ăng ten nó đứng đấy…”.
Không thái độ chính trị nhưng khá vui nhộn. Đến đoạn 3 th́ tên cựu
Đại Đội Trưởng Biệt Động Quân hát rất khởi sắc
“Rồi một ngày ta được phân công đi vùng kinh
tế mới.
Anh với tôi ta đừng băn khoăn bối rối.
Nhưng hăy coi chừng âm mưu sắp tới.
Nên khi chúng bắt ta đi, nhất trí ta cùng nhau ù ĺ.
Không đi (không đi). Không đi (không đi). Muốn làm chi th́ làm”.
Đây là thái độ chính trị chống chính sách kinh tế mới. Thú thật, tôi
không đặt hy vọng vào bài hát này nhiều lắm. Nhưng thật lạ! Bùi Đạt
Trung hát xuất thần, lôi cuốn khán giả. Cuối mỗi đoạn đều có tiếng
cười nổi lên. Khi bài hát chấm dứt, khán giả th́ hả hê, vui vẻ, c̣n
tên cựu Đại Đội Trưởng Biệt Động Quân ngồi dựa vào tường, mặt đỏ
bừng, bẽn lẽn. Tôi nh́n hắn gật đầu khích lệ v́ hắn đă hoàn thành
nhiệm vụ một cách xuất sắc. Khi tôi đưa mắt qua hướng Vũ Trọng Khải
th́ Vũ Mạnh Dũng bắt đầu dạo đàn; khúc nhạc dạo đầu của Dũng vừa về
chủ âm th́ Khải đă cất tiếng hát, rất ăn nhịp:
“Có con chim nhỏ trên hàng rào kẽm gai.
Đứng im than thở; cuộc đời c̣n có ai?
Này chim có biết nơi đây sống kiếp đọa đày,
sống không ngày mai, như kiếp cỏ cây.
Có ngôi sao nhỏ trên bầu trời giá đêm.
Suốt đêm không ngủ thương ngục tù tối đen.
Nhờ sao đem đến tin vui tới khắp mọi người.
Chúa đă giáng sinh cứu rỗi trần ai”.
Giọng của ông cựu quan 3 cảnh sát khỏe, ấm, phát âm rơ ràng, đưa
từng lời tâm sự của Khuất Duy Trác đến với anh em tù. Sáng mồng 1
tết ở Xuân Phước trời vẫn c̣n lạnh; một vài anh em đến dự khoác thêm
áo ấm. Không khí có vẻ cũng Noel lắm nên phần đầu bài hát của anh
Trác được đón nhận một cách tự nhiên. Rồi Vũ Trọng Khải vào điệp
khúc ở cung Trưởng :
“Xin Chúa hăy vỗ về, ru no tṛn giấc ngủ trẻ
thơ.
Xin một giấc mơ lành cho mẹ già từ lâu mong nhớ.
Xin nguyện cầu cho vợ hiền lẻ bóng nơi xa.
Xin nguyện cầu, xin nguyện cầu cho cuộc đời vang tiếng t́nh ca.
Hăy cho tôi khóc bằng mắt Maria,
những cuộc đời khổ đau tăm tối.
Hăy cho tôi khóc bằng mắt Maria,
những cuộc t́nh bơ vơ tóc rối.
Xin quét hết lũ người sống hận thù, không óc, không tim.
Xin tiếng hát nụ cười cho mọi người được sống b́nh yên”.
Tôi thấy có những đôi mắt rưng rưng lệ. Ai chẳng có mẹ già, vợ hiền,
con thơ.
Chính lũ người “sống hận thù, không óc, không tim“ đă làm bao gia
đ́nh ly tán. Ôi! Chỉ một lời nguyện cầu đă khơi dậy nỗi đau thương
của hàng trăm con người; chỉ một lời nguyện cầu đă nhẹ nhàng nhắc
nhở người nghe đứng vào vị trí của ḿnh – vị trí của cái thiện- để
chống lại cái ác. Vũ Trọng Khải trở lại điệp khúc một lần nữa rồi
chấm dứt ở Coda:
“Vinh danh Thiên Chúa! Vinh danh Thiên Chúa! A
– men”.
Rất nhiều người ḥa chung tiếng hát “A….men” như kết thúc một bài
hợp ca lớn. Tôi nghĩ tiếng vỗ tay sẽ vang dậy nếu không có cái quy
định kỳ quái của Ngọc Đen và Vũ Mạnh Dũng. Khán giả của chúng tôi
đành phải lặng yên nh́n Vũ Trọng Khải một cách ngưỡng mộ và thán
phục.
Phạm Văn Hải nháy mắt cho tôi như muốn thông báo là hắn đă biết đến
lượt ḿnh ra sân. Âm vang bài hát Lời Nguyện Trong Tù tan hết mà tên
cựu sinh viên văn khoa này vẫn chưa dạo đàn. Hải sẽ hát bài Xin Hẹn
Một Mùa Xuân do chính anh sáng tác. Tôi chọn bài hát này để gieo vào
ḷng các bạn tù bi quan một niềm hy vọng, một niềm tin vào tương
lai. Tiếng đàn của Hải Cà bây giờ mới vang lên. Và hắn cất tiếng
hát:
“Xin hẹn một mùa xuân. Mùa xuân rồi sẽ tới.
Xin hẹn một mùa xuân, dù đời c̣n đen tối…”
Giọng Huế rơ ràng và ngọt ngào. Có những chiếc đầu ngả vào vai người
bên cạnh t́m một chỗ dựa, t́m một chút hy vọng ở tương lai, dù hiện
tại đang bị những bức tường, những hàng rào kẽm gai vây kín. Khi Hải
bước vào điệp khúc
“Ôi! Tiếng hát c̣n xót xa,
lời ca c̣n bỡ ngỡ,
đêm c̣n nhiều thương nhớ.
Ôi! Ngày tháng rồi sẽ qua,
nhọc nhằn rồi sẽ hết,
đời không c̣n chia xa”.
Có những đôi mắt nhắm laị. Cũng có những đôi mắt mở to. Bạn tù của
tôi đang thả hồn vào khung trời mộng mơ nào đó. Và rồi phiên khúc
cuối:
“Xin hẹn một mùa xuân. Mùa xuân rồi sẽ tới
Xin hẹn một mùa xuân. Không c̣n ǵ ngăn lối.
Tất cả lời yêu thương trao nhau ngày ḥ hẹn.
Ta sẽ cùng một đời thắp sáng t́nh quê hương”.
Hải trở lại điệp khúc một lần nữa rồi kết thúc ở phiên khúc cuối.
“….. ta sẽ cùng một đời thắp sáng t́nh… quê….
Hương”
Lời hát đơn giản, nhẹ nhàng mà dễ thương quá! Giọng ca Phạm Văn Hải
ngọt ngào quá! Niềm tin, niềm hy vọng của anh theo tiếng hát lan tỏa
đến mọi người. Niềm tin, niềm hy vọng của anh như những hạt mưa bụi
rơi trên mặt và cuối cùng đọng lại ở đôi mắt các bạn tù. Tôi thấy
mặt các bạn h́nh như tươi thêm một tí, mắt các bạn h́nh như sáng
thêm một tí.
Hải Bầu đang ở thế ngồi thoải mái bỗng xích mông tới trước, thẳng
người lên, như báo cho tôi biết là đă sẵn sàng. Tuấn Nhí ngồi bên
cạnh cũng có vẻ háo hức chuẩn bị theo dơi phần tŕnh diễn của người
mà em coi như là anh trong gia đ́nh. Hải Bầu sẽ hát bài Niềm Tin Từ
Thung Lũng Khổ Sai của TĐL ở cung La Trưởng. Khi Dũng vung tay biểu
diễn khúc nhạc dạo đầu tôi hồi hộp nh́n Hải Bầu, chỉ sợ hắn lỡ nhịp.
Không! Hải Bầu, rất điệu nghệ bước vào thế giới t́nh cảm của TĐL. Ăn
nhịp. Trơn tru. Và rất ngọt.
“Mây trôi về đâu, mây ơi, cho ta nhắn đôi lời
đến phương trời nơi người tôi mến thương
Sầu vương từ ngày đánh mất quê hương
từ ngày đôi bờ đại dương ta xa cách.
Nơi đây ḿnh tôi đơn côi theo năm tháng lưu đày
Sống những ngày lao tù ôi đắng cay……..”
Giọng thanh, rơ ràng, không run. Và hắn đă nhập hồn vào bài hát. Hắn
đă chân thành truyền đến bạn tù nỗi nhớ thương ray rứt, nỗi tiếc
nuối khôn nguôi của TĐL
“Nhớ chăng em ơi lời tôi thiết tha?
Biết chăng em ơi t́nh anh xót xa?
Xa rồi những ngày t́nh ta ngát hương
Yêu đương, tơ vương để ḷng măi nhớ thương nhau”
Khi Hải Bầu vào đoạn cuối của bản nhạc th́ sự lo lắng của tôi hoàn
toàn tan biến.
“Ḷng thầm mơ một ngày đất nước yên vui
Là ngày thanh b́nh, cho t́nh ta măi thắm xinh”.
Bài này ư tưởng mạnh hơn, lập trường rơ ràng hơn bài của Phạm Văn
Hải một chút. Những từ như “năm tháng lưu đày”, “những ngày lao tù”,
“thung lũng khổ sai” đă ngầm kết tội chính sách gây chia rẽ hận thù
của những người cộng sản. Và phần tŕnh diễn của Hải Bầu th́ tuyệt.
Không chê trách vào đâu được. Dư âm của bài hát, niềm mơ ước của TĐL
sẽ c̣n vương măi nếu không có tiếng đàn thôi thúc của Vũ mạnh Dũng.
Thằng em vào trận với bài Mưa Trên Ngục Tù của Nguyễn Hưng Đạo.
Giọng bắc kỳ chắc nịch của Dũng bắt đầu:
“Giọt mưa rơi đều trên lá.
Giọt mưa rơi đều trên đá.
Giọt mưa hay là nước mắt
xót xa mộ phần u uất
tiếc thương linh hồn hiu hắt
trong cuộc lưu đày.
Giọt mưa trên áo, trên vai.
Giọt mưa trên xác thân ai
nằm phơi trên rào thép gai,
máu loang đỏ thắm
bước đường tự do”.
H́nh ảnh người tù phơi xác trên đường vượt thoát khá quen thuộc với
khán thính giả của tôi. Trại tù nào cũng có. Giờ đây, nghe Dũng hát
tôi nghĩ đến Nguyễn Văn Be, đến những người tù gục ngă trong vụ bạo
động cướp trại ở Bến Tre, đến 6 anh hùng đội 14. Tự do đôi khi phải
đổi bằng máu. Nguyễn Hưng Đạo cũng có kinh nghiệm đau thương về việc
này. Có điều anh may mắn c̣n giữ được mạng ḿnh. Giọng của Dũng h́nh
như mạnh hơn khi hát điệp khúc – đă chuyển qua cung Trưởng –
“Giọt mưa, mưa trên “ cacho “,
trên ánh mắt chói ngời.
Giọt mưa, mưa trên cây khô,
trên áo rách những người
đang lưu đày,
ḷng chất ngất bao oán căm,
nghe mưa gào ḷng cương quyết
phá tan bao xích xiềng”.
Từ niềm tin, niềm hy vọng kiểu “sau cơn mưa trời lại sáng”, “mùa
xuân rồi sẽ tới” của Phạm Văn Hải và “ḷng thầm mơ một ngày đất nước
yên vui” của TĐL khán thính giả đă được Nguyễn Hưng Đạo, qua tiếng
hát Vũ Mạnh Dũng, thúc đẩy phải đứng lên đ̣i quyền làm chủ vận mạng
ḿnh. Hăy uống cạn nỗi uất hận để tinh thần quật khởi bùng lên. Lời
hát của Dũng tiếp tục như cơn mưa đổ xuống trại tù:
“Giọt mưa trên cùm trên gông.
Giọt mưa trên ṇng thép súng.
Giọt mưa hay là tiếng hát
cất lên từ nơi tăm tối,
tiếng ca những người bất khuất
trong bàn tay thù.
Giọt mưa trên đám hung hăng.
Giọt mưa trên lũ vô nhân.
Giọt mưa hay lần cuối cùng
cuốn theo chủ thuyết
vô thần cuồng ngông.”
Bài hát bao trùm một bầu không khí chết chóc, cùm kẹp, đọa đày,
nhưng những người chịu đựng những hành động tàn bạo, bất nhân đó vẫn
kiên cường tranh đấu, sẵn sàng trả giá cả tính mạng ḿnh để đổi lấy
2 chữ TỰ DO.
Đang từ tư thế ngồi dựa vào tường thoải mái tôi thẳng lưng lên, xích
ra ngoài. Vũ Mạnh Dũng hiểu ư đă bắt đầu dạo đàn. Bài Ḅ Đỏ tôi sắp
hát nhạc chuyển đổi hơi phức tạp. Dũng đă từng chơi với tôi mấy lần
ở Z30D đệm theo rất tự tin, ăn ư. Hải Cà không quen nên chỉ nhè nhẹ
nương theo. Đoạn đầu cung La Trưởng, điệu Valse chậm. Đoạn giữa qua
cung Thứ, tốc độ hành âm chậm hơn, điệu Boston. Đoạn cuối trở lại
cung Trưởng, tốc độ hành âm thật nhanh, điệu Soul. Bài nhạc gốc gác
từ Bù Gia Mập, Phước Long. Từ một bài thơ cùng tên của Nguyễn Văn Kỳ
(Trung Úy HQ) một bạn tù họ Trương (tôi quên tên) đă phổ nhạc.
“Anh có thấy ḅ cười?
khi loài người cúi mặt
nh́n tay ḿnh trói chặt
lửa thù rực đôi mắt.
Khi ḅ ca
vạn vật thành gỗ đá
đất buồn xa lạ
ḅ gặm cỏ
thành mặt trời nhỏ
bên phố không người qua
đời không t́nh nên phố vắng
ḅ không người say nắng bước thênh thang”.
Nguyễn Văn Kỳ chọn từ Ḅ Đỏ thật hay. Ḅ cười, ḅ ca là thái độ ngạo
nghễ đến ngô nghê, ngu dốt của đám người miền bắc cưỡng chiếm miền
nam. Có vài bạn tù mỉm cười. Cười cái ngu, cái khờ của đàn ḅ, nhưng
trong nụ cười có pha chút chua xót; nó ngu ngơ, khờ khạo như thế mà
nó thắng, ḿnh thua. Chính v́ là ḅ, là súc vật nên chúng không có
t́nh người, tàn ác, bất nhân. Tôi hát tiếp. đoạn nhạc chuyển sang
cung thứ, chậm và buồn.
“Anh có thấy thế gian ḅ dựng nên thiên đàng
bằng hố sâu ngăn cách
bằng chia rẽ hận thù
bằng trí thông minh màu đỏ ngu si
mỗi bước đi
ḅ dắt loài người lùi hàng thế kỷ
ḅ biến t́nh nhân ngỡ ngàng như khách
gặp nhau rồi không dám hẹn lần sau
mẹ ôm con ṃn mỏi cơn đau
nhưng không dám nói sợ người ngoài nghe được”.
Tôi truyền đến các bạn tù nỗi buồn phải nh́n đàn ḅ giày xéo quê
hương. Ḥn Ngọc Viễn Đông đă bị lạc hậu. Không c̣n sánh vai được với
Băng-Cốc, Đài Bắc, Hán Thành, Hồng–Kông chứ đừng nói ǵ đến Tokyo,
Singapore. Đó là về lănh vực vật chất. C̣n về tinh thần, những người
cộng sản, qua chính sách cải tạo tù đày, đă để lại trong ḷng người
dân miền nam một vết thương không biết đến bao giờ mới thôi rỉ máu.
Mỗi lần nh́n thấy nó, mỗi lần chạm vào nó, tim lại nhói lên, những ư
tưởng ḥa giải, đoàn kết lại như bọt nước, tan biến đi. Vừa hát tôi
vừa nh́n vào mắt khán giả của ḿnh. Họ chớp mắt, gật gù tán thưởng
đấy, nhưng không biết trong ḷng họ có thấu được không, cái nỗi đau,
nỗi lo sợ có một ḍng sông phân cách trong ḷng mỗi người dân Việt
mà chưa có chiếc cầu nào đủ dài để nối liền hai bờ. Tiếng nhạc đă
ngừng hẳn.Tôi chờ thêm vài giây rồi bất ngờ nhảy vào đoạn cuối như
một cuộc đột kích vào tuyến pḥng thủ của địch quân:
“Hăy hát lên bài ca ḅ đang cai trị
hăy hát lên bài ca ḅ đi qua ngơ
và sau cùng hăy hát bài ca người trở về thành phố
sau cơn mê phố sẽ đông người, không bỏ ngỏ
phố không c̣n đỏ
c̣n loài ḅ
sẽ trở về gặm cỏ
như xưa”.
Tôi trở lại đoạn cuối một lần nữa để cho âm vang của cuộc đột kích
có thêm thời gian thấm vào tim, vào óc khán thính giả của ḿnh. Đây
đó có những nụ cười mỉm, có những khuôn mặt thư giăn, vui vẻ. Bởi đó
là ước mơ chung – được trở về làng xưa, phố cũ, được nh́n đàn ḅ
hung hăn ngày xưa trở nên hiền lành đứng gặm cỏ bên đường. Bài hát
đă hết. Không khí hơi ồn ào một tí rồi trở lại yên lặng.
Có tiếng sô-lô một đoạn của bài hát kế tiếp từ cây đàn Vũ Mạnh Dũng.
Hải Cà đệm accord nương theo. Vũ Trọng Khải đằng hắng, lấy giọng.
Đây là bài Sài G̣n Chỉ Vui Khi Các Anh Về của Khuất Duy Trác. Khi
tiếng nhạc dạo trở về chủ âm, Khải đă thay anh Trác kể lại câu
chuyện về cuộc gặp gỡ một cô gái đi thăm nuôi lúc đang cuốc đất bên
đường:
“Tôi đă gặp em, bỡ ngỡ t́nh cờ
Đôi mắt ngây thơ đến từ thành phố
Ngục tù tối tăm nói với cuộc đời
Sài G̣n có vui? Sài G̣n có vui?
Em ngước nh́n tôi, cúi đầu nói nhỏ
C̣n ǵ nữa đâu thành phố mộng mơ?
Thành phố đớn đau vẫn thường nhắn nhủ
Sài G̣n chỉ vui khi các anh về”.
Tứ thơ hay quá. Không cần tranh luận ai chính nghĩa, ai phi nghĩa;
không cần những tĩnh từ, trạng từ xấu xa để mô tả thái độ, cách cư
xử của những người cộng sản đối với người dân miền nam. Chỉ cần một
câu nói ngắn gọn “Sài G̣n chỉ vui khi các anh về” là đủ. Những ǵ
c̣n lại sẽ được hiểu ngầm. Ở đây Khuất Duy Trác đă vận dụng phép ẩn
dụ một cách tài t́nh. Các bạn tù của tôi chắc cũng thấm ư nên gật gù
cười mỉm. Khi Vũ Trọng Khải vào đoạn sau, tốc độ hành âm nhanh hơn,
th́ không khí sôi động hẳn lên. Khán giả, người cựa quậy ḿnh, người
đổi thế ngồi. Họ không thể thể giữ thân ḿnh ở yên một chỗ được.
“Tôi sẽ về đ̣i lại quê hương đă mất.
Tôi sẽ về cùng em lau khô hàng nước mắt
Tôi sẽ mời em dạo chơi phố xá tươi vui
những con đường t́nh trường xưa công viên tràn nắng mới.
Tôi sẽ về qùy bên thánh giá bao dung
Tôi sẽ nguyện cầu cho t́nh yêu và cuộc sống
Đem tiếng khóc cười dâng đời khúc hát say mê
Cám ơn Sài G̣n, tôi sẽ trở về”.
Giọng của Khải khỏe, vang, nên hát đoạn này thật tuyệt. Bằng giọng
hát truyền cảm của ḿnh Vũ Trọng Khải hát lại đoạn này một lần nữa
để long trọng gởi đến khán thính giả lời hứa của Khuất Duy Trác,
không, cả lời hứa của Khải, cả lời hứa của mọi người có mặt trong
nhà 3 lúc ấy, với người dân miền nam- SẼ TRỞ LẠI SÀI G̉N. Và anh vào
Coda, tái xác nhận lời hứa của mọi người:
“Sài G̣n mến yêu! Người t́nh dấu yêu! Tôi sẽ ….trở….về….”. Không
biết có ma nhập, qủy nhập ǵ không mà Vũ Trọng Khải hát hay quá.
Khán giả mặt nghệt ra như bị hớp hồn. Nhiều người tay nắm chặt, giơ
lên, như muốn bằng hành động, hỗ trợ lời hứa của Khuất Duy Trác, Vũ
Trọng Khải.
Hải Cà, Vũ Mạnh Dũng đă bỏ đàn xuống nghỉ giải lao. Tôi biết đă đến
lượt ḿnh với bài thơ Từ Ngục Tù Cộng Sản. Bài thơ này tôi viết lúc
nằm trong xà lim đợt 1 với Nguyễn Văn Quỳnh, sau đó với Bửu Chí, Lê
Văn Sanh, và sau nữa là Long Bô (khóa 25VBĐL) và vơ sư Lê Sáng. (Họ
lần lượt được thả về trại với tập thể anh em, c̣n tôi tiếp tục ở lại
quản lư xà lim số 3). Bài thơ khá dài, khoảng 300 câu. Chơi bài thơ
này là tôi đă chấp nhận đưa sự thành bại của buổi diễn vào canh bạc.
Nếu khán thính giả buồn chán, ngáp dài, buổi diễn – cũng như một bản
nhạc – phải chấm dứt ở nốt trầm, không được hưng phấn lắm. Tiết mục
cuối thất bại sẽ để lại trong ḷng khán thính giả lúc ra về một cảm
giác buồn bực v́ không được hưởng một niềm vui trọn vẹn. Nhưng tôi
không c̣n chọn lựa nào khác. Theo sự ước đoán của tôi, lúc Vũ Trọng
Khải kết thúc bản nhạc, chương tŕnh mới kéo dài được khoảng 50 hoặc
55 phút – chưa đủ để tạo hiệu quả cảm xúc tối đa. (Thời gian tối ưu
cho một buổi diễn kiểu này là từ 80 đến 90 phút) Tôi chỉ có khoảng
20 giây để đưa ra quyết định. Tôi đă chọn giải pháp “ tới luôn”. Và
tôi truyền đến các bạn tù những vần thơ uất hận viết từ xà lim:
“Đừng khóc lóc, chớ kêu van rên xiết
hăy cắn răng nén chặt vết thương ḷng
mắt căm hờn hăy mở thật trong
không ngấn lệ nh́n kẻ thù rơ mặt
Câu Tiễn khi xưa nằm gai, nếm mật
để khỏi quên nợ nước, thù nhà
th́ suốt mấy năm, bao lần vùi dập
chỉ nhắc ta nhớ kỹ nợ thù xưa”.
Tôi đă bỏ phần đầu so sánh khung cảnh, cuộc sống của người dân miền
nam trước và sau 30 tháng 4, 1975, để đi thẳng vào phần sau kể cho
các bạn tù nghe cuộc đời của một sĩ quan trẻ từ lúc rời khuôn viên
đại học, vào quân đội, chiến đấu, rồi buông súng vào trại tập trung
chịu đựng đọa đày.Bắt đầu là mấy câu chuyển mạch:
“Trong khổ đau chung có nỗi buồn riêng
trong mối thù thiêng liêng của tổ quốc
có niềm căm hận của riêng ḿnh
ai đă từng chiến đấu, đă hy sinh
mà chẳng có v́ một chút ḿnh trong đó”.
Và rồi câu chuyện đời tôi
“Tôi lớn lên giữa mùa lửa đỏ
qua tuổi hoa niên bằng nhịp thở chiến tranh
giặc lăm le phá cuộc sống yên lành
theo lệnh gọi tôi bước vào quân ngũ
trường đại học cửa đang rộng mở
hứa trao tôi bao kiến thức xây đời
hơi ấm gia đ́nh đang phủ kín quanh tôi
nhưng sao được, lời gọi thiêng sông núi”
Tuy phải rời đại học v́ lệnh tổng động viên, tôi vào lính với bầu
máu nóng tuổi thanh niên, bảo vệ tự do, bảo vệ quê hương đất nước.
Ngoài một số khách tù chính trị tập trung, chính trị có án từ các
nhà khác, các bạn tù nhà 3 cũng có một số là cựu sĩ quan nên có vẻ
gật gù thông cảm với tôi. Và tôi lại đọc những câu thơ về bước chân
phiêu lưu của người lính
“Tôi đă đi trên các vùng đất lạ
B́nh Đại, Kiến Ḥa, Quảng Trị, Thừa Thiên
B́nh Dương, Tây Ninh, Sóc Trăng, Mỹ Xuyên
Đại Lộc, Quảng Nam, Phước Tuy, Long Khánh”
Là lính chiến tôi chấp nhận – và đă trải qua – những cay đắng, ngọt
bùi mà chiếc áo “trây- di“ mang lại
“Tôi đă cầm quân đạp xác thù tiến đánh
từng bế trên tay đồng đội mới hy sinh
bao gian lao, khổ cực của chiến binh
cả nguy hiểm tôi đă từng nếm trải”
Nhưng khi Tổng Thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, ra lệnh cho
toàn quân buông súng, tôi cảm thấy chới với, hụt hẫng. Tôi nghĩ rằng
trong số khán thính giả có mặt ở đây chắc không ít người cúi đầu,
buồn tủi.
“Nhưng hỡi ơi! Tôi như điên, như dại
sét đánh ngang tai, choáng váng mặt mày
nước mắt rưng rưng, tâm hồn tê tái
đất nước tôi tan nát kể từ đây”.
V́ thương cha mẹ già và đàn em dại tôi đă không theo đơn vị ra biển
Đông mà ở lại t́m đường về với gia đ́nh. Nhưng dự tính của tôi đă
không thực hiện được.
“Chưa được về thăm cha mẹ một ngày
Chưa được nh́n cảnh phố phường tang tóc
chưa kịp ủi an đàn em ôm mặt khóc
tôi bị đưa đến trại tập trung”.
Và những tháng ngày đen tối nhất trong cuộc đời tôi bắt đầu
“Cúi đầu lê bước nh́n mũi súng ngang hông
tôi thấm thía nỗi nhục người thua trận”.
Trong cái ngày đen tối ấy có những vị tướng, có những người lính,
hào khí ngất trời, đem cái chết trả nợ non sông. Tin về những cái
chết ấy đă làm tôi xốn xang trong ḷng. Nửa buồn, nửa vui, pha lẫn
một vài tia hy vọng..Và ai trong số các bạn tù của tôi ở đây không
từng có cái cảm giác đó.
“Tôi kính phục khi biết Nguyễn Khoa Nam tự vẫn
Lê Nguyên Vỹ thà chết chẳng ra hàng
tôi nghiêng ḿnh trước vẻ hiên ngang
những người lính ngồi bên nhau cao tiếng hát
quốc ca vang lên quyện lấy lá cờ vàng
lựu đạn nổ từng thân người tan nát”.
Họ chết đẹp quá! Chết để giúp người c̣n sống có đủ can đảm ngồi dậy,
chùi nước mắt, có niềm tin để nh́n về phía trước. Nhưng vừa ngồi dậy
đă phải đối diện với thực tế phũ phàng : những năm tháng lưu đày
biệt xứ.
“Thế rồi thời gian hờ hững qua cầu
tôi hứng chịu bao đớn đau, tủi nhục
những ngọn roi thù hận quất lên đầu
những xỉa xói đâm vào tim sôi sục
tôi đă thấy cảnh ngang nhiên cướp bóc
những cặp mắt sáng lên lục soát tư trang
đồng hồ, bút máy, kính mát, bạc vàng
chúng vồ lấy giành giật nhau cất dấu”
Không chỉ chịu đựng đày đọa xác thân mà rất nhiều người phải bỏ
mạng. Họ không chết ở chiến trường, nơi ḥn tên mũi đạn mà chết bởi
những đôi mắt hận thù, đôi tay độc ác.
“Tôi đă từng nằm trên vũng máu
ôm xác bạn bè bị bắn chết trên tay
bó củi nặng trên vai hằn vết tù đày
các anh nằm xuống, lũ qủy cười lau súng
tôi cũng đă đứng trân ḿnh chịu đựng
những nắm tay, những báng súng căm hờn
chúng đạp lên thân tôi mê tỉnh chập chờn
máu trong miệng trào ra đầm ngực áo”
Tôi kể lại những đọa đày tôi đă từng gánh chịu. Nhưng bỗng nhiên nỗi
đau của tôi thấm vào da thịt, thấm vào tim các bạn tù. Nỗi đau của
riêng tôi đă trở thành nỗi đau chung. Mặt các anh đanh lại. Mắt rực
lửa căm thù.Chúng ta không thể cúi đầu nhịn nhục măi. Bởi chúng ta
càng nhịn, bọn cai tù càng lấn tới.
“Không! Chiến sĩ vẫn hiên ngang đứng dậy
băng vết thương lao vào cuộc đấu tranh
vũ khí là lư tưởng xây thành
là ḷng dũng cảm, chí kiên cường bất khuất”.
Ở các trại cũ chúng ta có các ban báo chí, văn nghệ, xă hội, hành
động. Tất cả đều góp sức vào cuộc đấu tranh chống bọn cai tù tàn
bạo, bảo vệ nhân quyền.
“Vui biết mấy! Khẩu hiệu, truyền đơn như xác
pháo
Quốc kỳ của ta những ngày lễ rạng ngời
những đêm giáng sinh chiến thắng tuyệt vời
những cái tết dậy vang hào khí
những vụ phá rào t́m tự do kỳ bí
những pha tấn công cướp súng quân thù
những vụ làm nội ứng phá trại tù (1)
đă lưu lại những dấu ghi đẹp đẽ”.
Làm những việc ấy trong gông xiềng không phải dễ. Bởi bọn cai tù xài
luật rừng đàn áp rất dă man. Chúng đày đọa anh em tôi bằng chế độ 2
muỗng cơm, 2 muỗng nước trong xà lim. Khi chúng tôi lên tiếng phản
đối liền bị chúng đánh đập bằng cọc sắt đến ói máu
“cố lấy sức tàn trên tấm thân xơ xác
chúng tôi tuyệt thực phản đối sự dă man
bọn chúng lại biểu diễn tính hung tàn
máu lại đổ, thịt lại rơi tung tóe”.
Chiến tranh chấm dứt. Tuy không đúng với ư ḿnh bởi chúng tôi thua
trận. Là một sĩ quan trẻ, tôi đâu có quyến luyến, mơ mộng ǵ chức
tước, quyền uy, danh vọng. Có cha mẹ già, em dại, tôi chỉ muốn quay
về làm nhiệm vụ một người con, một người anh cả. Cô láng giềng vẫn
c̣n giữ lời hứa đợi chờ; tôi cũng muốn tạo cho riêng ḿnh một mái ấm
gia đ́nh, sinh con, đẻ cái. Mộng rất b́nh thường thế thôi. Nhưng
những người chiến thắng đă không muốn như vậy. Họ đă thực hiện chính
sách gây chia rẽ, hận thù.
“Đây da thịt tôi nhựa tràn đầy tuổi trẻ
chúng muốn tôi kiệt sức chết lần ṃn
chúng muốn tôi chẳng c̣n có vợ con
mà vĩnh viễn rục xương trong ngục tối”
(1) vụ cướp súng phá trại ở Bến Tre:
“gia đ́nh tôi có làm ǵ nên tội
đang ấm êm chúng bắt phải chia xa
cha tôi bị đày lên rừng già
chết không gặp vợ con nói lời vĩnh biệt
mẹ tôi sức cùng, lực kiệt
nước mắt đầy vơi
dăi nắng dầm mưa, thân xác ră rời
kiếm cho con bát khoai, bát sắn
các em tôi, tương lai phá sản
bỏ học hành, mỗi đứa phiêu bạt một phương
nay đi dân công, gài chông, rào cản
mai làm thủy lợi, đắp đập, đào mương“
Đâu phải chỉ có ḿnh gia đ́nh tôi tan nát. Đôi mắt, khuôn mặt các
bạn tôi cũng lộ rơ những đau thương. Chúng tôi đă gặp nhau, đă có
một mẫu số chung: cùng là nạn nhân của một chính sách tàn ác, bất
nhân. Chúng tôi có trái tim dào dạt t́nh thương nên chúng tôi mới
căm thù. Và mối căm thù của chúng tôi chính đáng. Tôi gào to kêu
gọi:
“Hỡi những ai yêu qúy quê hương
hỡi những ai mến thương cha mẹ
hỡi những ai lo cho tương lai con trẻ
hỡi những ai muốn sống cuộc sống của con người
hăy thông cảm cho tôi
bởi tôi không phải hạng người khát máu
tôi chỉ quyết xông pha chiến đấu
quyết trả thù cho đất nước, cha mẹ, anh em
tôi thề suốt đời ḿnh chỉ biết tiến lên
diệt cho kỳ hết loài qủy đỏ
vứt xác lên núi cho quạ với kên kên
móc mắt, rỉa thịt, c̣n xương dành cho chó”.
Tôi viết bài thơ này trong xà lim, lúc uất hận trào lên nghẹn cổ,
nên lới lẽ vô cùng mạnh bạo. Tôi cũng hơi lo lo là có những người
tâm tánh hiền lành sẽ không chia sẻ cái cảm xúc mạnh bạo này. Nhưng
không, nh́n những khuôn mặt hả hê tôi biết tôi đă chạm đúng nỗi ḷng
của họ. Và tôi xông tới đánh một đ̣n trí mạng vào hang ổ của cộng
sản.
“Tôi nôn nao nghĩ tới một ngày nào đó
được đạp dưới chân xác Lê Duẩn, Trường Chinh (2)
được hiên ngang tiến vào giữa Ba Đ́nh
bằm thi thể Hồ Chí Minh bắn ra Đông Hải
cho dân tộc quên đi niềm sợ hăi
của thời nào qủy đỏ ngự trên ngai
cho Lào, Kam Pu Chia khoan khoái mỉm cười
được cùng Việt Nam từ nay xây đời mới
tôi ước ao cùng đoàn quân thế giới
vượt sông Von-Ga xông tới Matscova
điệu cổ Kôs Si Ghin, Bre Giê Nép ra ṭa
quật mả Lê Nin, thiêu di ảnh Ăng Ghen, Kác Mác
cho Đông Âu ngoi dậy nh́n thân ḿnh tan nát
cho sáng mắt Bắc Hàn, Mông Cổ, Cu- Ba
cả Afganistan, Mozambique, Angola
đều được thấy rơ tấm gương Trung Quốc
(2) Tôi lấy ư của Nguyễn Thanh Sơn, một bạn tù ở Phước Long
“Tư tưởng ta lu mờ Socrate
Ta đạp dưới chân ta Lê Duẩn với Trường Chinh
Một mai đây ta sẽ về giữa Ba Đ́nh
Đem Hồ Chí Minh ra xét xử”
Mọi người há hốc mồm kinh ngạc. Ở cái trại trừng giới khét tiếng này
mà tôi dám có ư nghĩ xúc phạm – không, từ xúc phạm c̣n nhẹ quá –
phải nói là lăng nhục, đạp đổ thánh địa – với tất cả đền đài trang
nghiêm – của cộng sản Việt Nam và cả cộng sản quốc tế.
Và tôi đi vào đoạn cuối của bài thơ, những ước mơ. Đây là một trong
vài đoạn của bài thơ mà tôi sợ khán thính giả mất hứng thú v́ nó có
cả những dự định có tính cách cá nhân của tôi
“Tôi mong lắm, mong đến ngày hội mới
ngày Việt Nam tươi trong nắng tự do
để được nghe khắp nơi vang tiếng hát, câu ḥ
để được thấy da thịt trẻ thơ hồng thắm lại
tôi sẽ qùy trước bàn thờ khấn vái
xin ơn trên mở lối cho cha tôi
được siêu thoát nơi miền tiên giới
được kề cận bên đức Phật đời đời
tôi sẽ đến bên mẹ tươi cười
vuốt mái tóc bạc, hôn tràn lên đôi má
và th́ thầm như ngày xưa c̣n bé
mẹ ơi! Con mẹ đă về đây
các em tôi sẽ được gọi về ngay
dù đang ở tận chân trời xa tít
đă hết rồi những đêm dài mù mịt
ḱa ánh b́nh minh, vui sum họp gia đ́nh
tôi sẽ đến mang chân t́nh
đền đáp những người anh, người bạn
suốt mấy năm dài hoạn nạn
đă dậy dỗ tôi, đă d́u dắt tôi lên
các anh đến với tôi bằng những lời khuyên
phân tích phải trái khi tôi lầm lỗi
chia sẻ với tôi những ngày hành tội
cả một chút hiếm hoi miếng ngọt, miếng bùi”.
Nhưng không, khán thính giả vẫn mở to mắt, chú tâm lắng nghe. Dường
như những tâm t́nh của tôi cũng là những tâm t́nh của họ. Đối với
cha mẹ, anh em, bè bạn ai chẳng muốn có ngày được đền ơn, đáp nghĩa.
Tôi quả thật đă có sự đồng cảm của họ. Tôi hứng chí dùng hết hơi
trong buồng phổi của ḿnh đọc thật lớn mấy câu cuối của bài thơ:
“Hạnh phúc của tôi giờ là những cánh rừng xanh
những buổi họp mặt ṿng quanh đống lửa
tôi sẽ chỉ cho đàn em nhỏ
ḱa, đường đi của tuổi trẻ Việt Nam
hỡi các em! Hăy tiến chiếm đỉnh vinh quang”.
Bài thơ kết thúc bằng một ước mơ. Ước mơ của một huynh trưởng hướng
đạo (quân đội). Khi những hận thù , chết chóc đă qua đi sẽ là lúc
nghĩ đến việc bảo dưỡng những mầm non nước Việt. Công việc ấy không
bao giờ là quá sớm và cũng không bao giờ là quá trễ. Các bạn tù của
tôi nếu có lỡ một, hai chuyến tàu th́ cũng c̣n nhiều chuyến tàu
khác. Chương tŕnh c̣n một tiết mục nữa là hết. Đây là lúc Vũ Mạnh
Dũng trổ tài, với sự giúp sức của Bùi Mạnh Bái và một số anh em
khác. Điệu nhạc Swing dồn dập nổi lên và các bạn tôi vào điệp khúc:
“Hăy hát lên đi những lời ca bất khuất
Hăy nói lên đi những điều ta mong ước
Rồi hát lên đi những trường ca chiến đấu
Để sau cùng ta hát khúc hoan ca”.
Đây là bản Gọi Đàn, tôi viết ở Phước Long năm 1978 kêu gọi các bạn
tù rời bỏ những bài thơ, bài nhạc than khóc, ủy mị, nh́n tương lai
bằng con mắt chán chường, bi quan. Ba thằng ông nội rất thích nên
đ̣i đưa vào chương tŕnh cho bằng được. Tôi thấy các khán giả phía
trước mặt mày phấn chấn, hào hứng, nhún ḿnh theo điệu nhạc. Và Dũng
đi vào phiên khúc thứ nhất nói về tinh thần bất khuất:
“Ta không than van và cũng chẳng cúi đầu
Dù bao năm tù làm thân ta ṃn mỏi
Ta vẫn hiên ngang, vẫn ngạo nghễ đứng nh́n
Dù mũi súng thù đang nhắm thẳng tim ta”.
Rồi tất cả cùng hát điệp khúc:
“Hăy hát lên đi ……”
Bùi Mạnh Bái hát phiên khúc thứ hai (mong ước):
“Ta mong mai sau nước Việt ta phú cường
Nhân dân reo mừng được an vui hạnh phúc
Ta ước mong sao thế giới hết oán thù
Mong cả loài người nói tiếng của con tim”.
Lúc này rất nhiều khán giả vào hát chung điệp khúc với anh em. Tiếng
hát mạnh và vang xa. Tôi đưa mắt nh́n Ngọc Đen tỏ ư lo ngại. Nó tỉnh
bơ lắc đầu nói thầm “không sao đâu”. Và tôi để anh em tiếp tục.
“Hăy hát lên đi…….”
Vũ Mạnh Dũng vào phiên khúc thứ ba (chiến đấu)
“Ta mau xông pha vào dinh lũy ác thù
Diệt lũ hung tàn bằng tim ta chân chính
…………………”
Và rất đông người, trong đó có Ngọc Đen, Hải Bầu, Tuấn Nhí cũng hào
hứng hát điệp khúc:
“Hăy hát lên đi những lời ca bất khuất
Hăy nói lên đi những điều ta mong ước
Rồi hát lên đi những trường ca chiến đấu
Để sau cùng ta hát khúc hoan ca”.
Buổi diễn kết thúc trong không khí phấn khởi, vui vẻ. Tôi nh́n lướt
qua các nghệ sĩ tŕnh diễn rồi nh́n Ngọc Đen. Mọi người đều mỉm
cười, gật đầu tỏ ư hài ḷng. Tôi cũng thấy nhẹ nhơm. Tôi đă hoàn
thành nhiệm vụ do 3 thằng gây máu lửa giao cho. Tôi vẫn sát cánh với
anh em những lúc anh em cần đến ḿnh. Bất chợt tôi bắt gặp ánh mắt
Ngô Quốc Việt, và nụ cười của hắn thật dễ thương. Tôi cười lại. và
thấy ḷng ḿnh rộn ràng vui.
CHƯA ĐƯỢC YÊN THÂN
Khán thính giả khách (từ các nhà khác được mời đến) đă lần lượt ra
về. Khán thính giả của nhà 3 cũng đă trở lại sinh hoạt b́nh thường.
Nhàn cụt và tôi được anh em đỡ xuống và về chỗ của ḿnh. Lúc ấy Trần
Danh San, vị luật sư đă từng đọc bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền trước nhà
thờ Đức Bà, đến chỗ tôi, nh́n trước nh́n sau, rồi nói một cách trịnh
trọng:
“Anh Nh́! Tôi xin phép anh”
Hai tay anh xoa vào nhau, giọng Bắc hơi khách sáo nhưng rơ ràng,
mạch lạc: “được dành trọn một chương trong quyển sách mới của tôi
viết về những ǵ các anh đă làm ngày hôm nay”.
Rồi rất t́nh cảm anh nhỏ nhẹ nói tiếp:
“Phải cho thế hệ sau biết để các em, các cháu có thêm nghị lực, dũng
khí đi tiếp con đường chúng ta đi”.
Anh nắm tay tôi xiết chặt rồi vỗ vai tôi nhè nhẹ, mắt rưng lệ. V́ lư
do an ninh tôi không được phép tiếp xúc với ai khác ngoài 3 thằng
ông nội nên phản ứng của các bạn tù khác ra sao tôi không biết,
nhưng nghe những lời b́nh phẩm của anh San về buổi tŕnh diễn tôi
thấy khoan khoái trong ḷng. Và cũng phập phồng lo sợ.
Cơm trưa hôm ấy tôi được một miếng thịt heo kho bằng 2 ngón tay và
một chén canh rau cải nấu xương. (Không thấy xương mà chỉ có chút
váng mỡ trên mặt nước canh). Đối với người tù A 20 thế cũng là một
bữa ăn thịnh soạn rồi. Tôi gắp miếng thịt lên, cắn tí một, nhâm nhi
để kéo dài giây phút sung sướng được bữa ăn ngon. Ăn chưa hết miếng
thịt th́ đă thấy Ngọc Đen và Hải Bầu vác 2 cái bản mặt hốc hác tới.
“Tụi mày không ăn cơm à?”. Tôi hỏi.
“Chút nữa ăn. Miếng thịt c̣n đó chứ mất đi đâu mà lo”. Ngọc trả lời.
Rồi nó ngượng ngùng nói tiếp:
“Chắc ḿnh phải chơi thêm một chương tŕnh nữa quá”.
Tôi giật nẩy ḿnh:
“Cái ǵ? Chơi tiếp nữa hả?”
Đánh đột kích một lần đă là chấp nhận 5 ăn, 5 thua rồi. Đàng này nó
đ̣i chơi tiếp nữa th́ cái cùm chắc chẳng c̣n cách cổ chân bao xa
đâu.
“Anh em yêu cầu gắt quá. Tao từ chối hoài mà không được”.
Nó nói nhỏ nhẹ, vẻ biết lỗi (đă đ̣i hỏi quá đáng).
Hải Bầu giọng khẩn thiết, xen vào:
“Ông Nh́ à! T́nh h́nh này tôi thấy chơi hôm nay rồi ngày mai biết
chắc sẽ chết cũng phải chơi”.
Tôi nh́n hắn, nghĩ trong bụng: chắc nó điên rồi.
Ngọc Đen hất đầu ra phía 2 cửa sổ nh́n qua nhà 1. Anh em đứng đông
nghẹt nh́n về phía tụi tôi đang nói chuyện, trông ngóng kết quả. Nó
cố thuyết phục tôi :
“Thôi chơi đại một lần nữa đi mày. Ḿnh kỹ một chút chắc không sao
đâu” Tôi nh́n Ngọc Đen, Hải Bầu, rồi nh́n ra phía cửa sổ. Anh em
hăng hái quá, quyết tâm quá. Trong ḷng tôi, Tề Thiên (phần lư trí
của bản tâm) và Sa Tăng (phần t́nh cảm của bản tâm) đang căi nhau.
Tề Thiên nói:
“Ngừng ngay. Rồi lặn cho kỹ. Liều lĩnh chơi nữa, vô xà lim là cái
chắc”
“Chẳng lẽ lại phụ ḷng anh em, bỏ anh em giữa đường”. Sa Tăng căi
lại.
“Thà để người phụ ḿnh chứ đừng nên phụ người”.
Tề Thiên dọa dẫm:
“Sức khỏe như vậy, vô xà lim là bỏ mạng sa trường đấy”
Sa tăng trả lời:
“Th́ đành chịu chứ biết sao. C̣n hơn là ở ngoài mà không dám nh́n
mặt anh em” .
Và tôi ngả về phía Sa Tăng, bỏ mặc Tề Thiên đứng vung thiết bảng
giận dữ. Tôi nói với Ngọc Đen và Hải Bầu:
“Tao chịu hết nổi tụi mày rồi. thôi đi mà lo chuẩn bị”.
Hải Bầu mừng như bắt được vàng. Ngọc Đen đưa ngón tay cái lên; các
bạn tù bu quanh cửa sổ mặt tươi rói, tự động giải tán. Tôi và hết
chén cơm, húp hết chén canh rồi ra giếng rửa mặt. (Cơm nước, chén
đũa của tôi anh em đă nhờ Phước Chột lo giùm).
Đối với trận đánh sắp tới công viêc của tôi đă nhẹ nhàng hơn. Kế
hoạch hành quân đă có sẵn. Chỉ cần sửa đổi tí chút thứ tự các đơn vị
nhảy vào ṿng chiến. Các đơn vị đă quen thuộc đường đi nước bước, đă
có kinh nghiệm rút ra từ trận đánh trước. Nhưng có một điều bất lợi:
yếu tố bất ngờ không c̣n nữa. An ninh sẽ là một vấn đề rất đáng lo
ngại. Tôi sẽ nhấn mạnh điều này với Ngọc Đen. Dựa vào kết quả thực
tiễn trên sân khấu qua buổi tŕnh diễn ban sáng tôi dự định sẽ có 2
thay đổi.
1/ Thay đổi thứ tự tŕnh diễn: Lời Nguyện Trong Tù do Khải hát ở vị
trí thứ 4 sau Bùi Đạt Trung sẽ được đưa xuống vị trí thứ 6 sau Hải
Bầu. Lư do: tôi đă tin tưởng vào Bùi Đạt Trung hơn. Vũ Trọng Khải
được đặt sau Bùi Đạt Trung là để chữa cháy trong trường hợp tiết mục
của Bùi Đạt Trung bị bể. Bài Lời Nguyện Trong Tù có nội dung tích
cực hơn, cộng với giọng hát khỏe và nhuyễn của Vũ Trọng Khải sẽ kéo
ngay lại sự chú ư của khán thính giả. Nay Bùi Đạt Trung có thể tự
đứng vững vàng, Lời Nguyện Trong Tù xuống vị trí thứ 6 cho phù hợp
với sự tiến triển từ tiêu cực đến tích cực của nội dung chương
tŕnh: ĐAU THƯƠNG – TIN TƯỞNG, HY VỌNG – UẤT HẬN – QUẬT KHỞI.
2/ Thay đổi nhạc phẩm: Bài Ḅ Đỏ do họ Trương phổ nhạc sẽ được thay
bằng Người Lại Về Thành Phố do tôi phóng tác. Lư do: tốc độ hành âm
quá nhanh của đoạn sau của bài Ḅ Đỏ trong đó có câu “hăy hát lên
bài ca ḅ đi qua ngơ “ khiến khán thính giả không đủ thời gian tiêu
hóa để cảm nhận sự quật khởi của loài người vùng lên đánh đuổi đàn
ḅ.(Ở dạng thơ th́ câu đó cô đọng, rất hay, nhưng chuyển qua nhạc
th́ hơi kẹt. Người nghe không đủ thời gian để nghiền ngẫm, cảm thông
cái ư cô đọng đó.) Hơn nữa, ở vị trí người làm nghệ thuật, nghiên
cứu nghệ thuật th́ thái độ đứng nh́n “ ḅ đi qua ngơ “ là vừa đủ. Nó
dành cho người đọc, người nghe khoảng trống rộng để kéo dài mạch lư
luận, suy tưởng. Nhưng ở vị trí một cán bộ tuyên truyền, xách động
(như tôi lúc đó) th́ mấy câu chuyển mạch của bài Ḅ Đỏ “chưa đủ đô”,
chưa thúc đẩy đến tột độ tinh thần, ư chí quật khởi của các bạn tù.
Một lúc sau Ngọc Đen quay lại hỏi tôi :
“Chương tŕnh có ǵ thay đổi không ?”
Tôi tóm tắt cho Ngọc Đen 2 điểm cần thay đổi để nó đi thông báo cho
Dũng, Hải Cà và các anh em liên hệ. Trước khi đi làm nhiệm vụ nó bảo
tôi:
“Mày với Nhàn Cụt t́m cách chống nạng tới địa điểm tŕnh diễn mới –
nhà 2 – Khoảng 2 giờ trưa sẽ bắt đầu.”
C̣n khoảng hơn một tiếng đồng hồ nữa. Tôi định nằm chợp mắt một tư
nhưng lại sợ ngủ quên nên chống nạng ra giếng rửa mặt mũi, lau người
cho tỉnh táo. Khoảng 10 phút sau tôi chống nạng ra khỏi cổng nhà 3,
quẹo trái ra tới góc đường. Từ đây, nếu đi thẳng sẽ tới hội trường,
quẹo phải sẽ ra nhà bếp và cổng trại. Tôi quẹo trái đi về hướng nhà
1 rồi quẹo trái một lần nữa đi vào con đường nhỏ – một bên là tường
sau nhà 3, một bên là hàng rào trước nhà 1 – dẫn tới nhà 2. Đoạn
đường chỉ khoảng 100 mét mà sao với tôi, lúc này, nó dường như dài
vô tận. Đi chậm th́…lâu tới mà đi nhanh th́ 2 chân liệt giả của tôi
sẽ bị bại lộ. Tôi không dám ngẩng mặt nh́n bất cứ ai. Cứ cúi mặt vừa
từng bước, từng bước tiến tới, vừa cầu xin đừng có thằng ăng ten nào
nh́n thấy bóng dáng của ḿnh. Cuối cùng tôi cũng tới được nhà 2. Có
bạn tù nào đó đỡ tôi lên lầu. Tôi nằm ngửa, duỗi thẳng 2 chân, nh́n
lên trần nhà suy nghĩ miên man. Tôi nghĩ đến Vũ Văn Ánh, đến những
điều đọc được về anh khi cùng viết tự kiểm với anh. Tốt nghiệp cao
học về truyền thông đại chúng ở Mỹ, về nước anh đă từ chối một công
việc nhẹ nhàng, lương cao với ông cha vợ để lao vào cuộc phiêu lưu
của một phóng viên chiến trường, vừa ít lương, vừa nguy hiểm. Bằng
tài năng của ḿnh anh đă leo đến chức vụ chuyên môn cao nhất trong
ngành, nhưng đă không đi, mà ở lại để cuối cùng làm chứng nhân cho
cuộc bàn giao chính quyền miền nam cho cộng sản. Văn của anh mạch
lạc nhưng đầy cảm xúc, đi vào ḷng người. Anh không tỏ vẻ cao ngạo
như một vài người có cùng tŕnh độ kiến thức, mà trái lại, sống ḥa
đồng với mọi người. Anh chia sẻ với bạn tù những công việc nặng nhọc
khi đi lao động và cả một chút hiếm hoi miếng ngon miếng ngọt khi
được thăm nuôi. Giờ này trong biệt giam cái thân h́nh mảnh khảnh như
sếu vườn của anh không biết đă teo tóp đến mức nào. Tôi biết anh
không sợ chết. Anh có lần nói với tôi:
“Làm tờ Hợp Đoàn là tôi đă coi như cái đầu của ḿnh có thể rơi bất
cứ lúc nào”. Thật vậy, anh tự tay chép lại – bằng chính nét chữ của
ḿnh – tất cả bài vở gởi đến tờ báo. Khi tờ báo sẵn sàng để lưu
hành, không có một chút dấu vết ǵ của các cộng sự viên khác. “Lỡ có
ǵ các cậu cứ đổ hết cho tôi” – anh luôn nhắc nhở các cộng sự viên
như tôi, Ngọc Đen, Hải Bầu, Hải Cà.
Nhưng tôi thấy lo cho sức khỏe của anh. Tôi mới nằm xà lim có 2 đợt,
mỗi đợt trên dưới 2 tháng mà thân thể đă bệ rạc, mang đủ thứ bệnh
trong người. C̣n anh bị biệt giam lâu quá rồi, không biết có c̣n đủ
sức chịu đựng nữa không ? Anh có biết giờ này mấy thằng em của anh
Ngọc Đen, Hải Bầu, Vũ Mạnh Dũng đang kéo cả một đoàn người vào cuộc
chơi mà giá phải trả (cho người tổ chức) cũng có khi là cái đầu trên
cổ? Có tiếng lao xao. Tôi ngồi dậy nh́n ra ngoài. Các bạn tù từng
tốp 2 người, 3 người đang từ từ đi vào nhà. Vũ Mạnh Dũng, Hải Cà,
Nguyễn Quang Tŕnh tay xách đàn lững thững như người đi tản bộ. Vũ
Trọng Khải đang mỉm cười đáp lễ một khán giả ái mộ. Phước Chột
(babysitter của tôi) cũng lăng xăng đi tới. Lúc lănh cơm trưa nay
anh cứ nài nỉ tôi cho anh một tiết mục vọng cổ – bài hát tự biên của
anh về ông Hồ Chí Minh. Tôi thấy bản vọng cổ đó lời ngô nghê, vụng
về quá nên từ chối khéo. Hải Bầu có Tuấn Nhí bên cạnh, hớn hở bắt
tay đám chủ nhà ra nghênh tiếp. Sau vài bạn tù khác, Bùi Đạt Trung
vừa đi vừa nói ǵ đó với Ngô Quốc Việt. Tám Chùa và đám đàn em cũng
đang vui cười, ngẩng cao đầu đi tới. Phía sau, Nhàn Cụt cũng lộp cộp
khua nạng đi qua cổng. Tôi nh́n qua góc lầu bên phải đă thấy Ngọc
Đen, một cục đen thui, ngồi dựa vào góc tường nh́n ra ngoài. Thằng
này hay thiệt. Nó lủi vô lúc nào tôi cũng không biết. Các nghệ sĩ
của chúng tôi chiều nay h́nh như ăn mặc đẹp hơn. Họ đă trở thành nổi
tiếng và đang hănh diện đón nhận sự ngưỡng mộ của khán thính giả.
Tôi đưa mắt nh́n Ngọc Đen. Nó nh́n lại tôi nhún vai mỉm cười. Không
biết nó có hiểu là anh em ḿnh đang giỡn mặt với Lư Lé (phụ trách an
ninh toàn trại) không? Với sự nhạy bén đặc biệt của thằng lính Biệt
Cách Dù, tôi tin là nó có thể kiểm soát được, bảo vệ được an ninh
cho buổi diễn. Nhưng sao vẫn cứ thấy lo lo. Không c̣n ai bước vào
nhà nữa. Ngọc hất đầu ra hiệu cho tôi bắt đầu chương tŕnh. Đă đến
nước này làm sao rút lui được nữa. Tôi đảo mắt một ṿng từ trái qua
phải rồi ngồi thẳng người cất tiếng mở màn trận đánh thứ hai.
“Hỡi những con người dũng cảm!”
Tôi vừa đọc vừa nh́n khán giả. Dĩ nhiên, rất nhiều khuôn mặt mới.
Nhưng cũng không ít khuôn mặt đă xuất hiện trong buổi diễn sáng nay.
Khi nhiệm vụ tưởng niệm của ḿnh tạm xong, tôi ngồi quan sát khán
giả trong lúc các bạn khác tŕnh diễn. Lạ thật! Cũng bài hát ấy,
cũng ca sĩ ấy, mà sao những khán giả xem rồi buổi sáng vẫn cứ say
mê. Không những thế, có vẻ c̣n say mê hơn những người mới nữa. Ngô
Quốc Việt mặt cứ dài đuỗn ra, miệng há hốc. Tám Chùa mắt tṛn xoe,
tai vểnh lên như không muốn bỏ sót một lời ca, nốt nhạc nào.Thế là
điều tôi ngại nhất đă không c̣n đáng lo ngại nữa. Tôi yên tâm chờ
đợi đến lượt ḿnh để đưa một tiết mục mới vào chương tŕnh: bản nhạc
Người Lại Về Thành Phố. Khi bản Mưa Trên Ngục Tù chấm dứt, Dũng nghỉ
một chút để hơi thở trở lại b́nh thường rồi bắt đầu dạo nhạc cho bài
hát của tôi. Chúng tôi đă chơi bản này không biết bao nhiêu lần rồi
nên cả hai đều hiểu ư nhau. Dũng đàn rất tự tin, c̣n tôi hát vô cùng
thoải mái:
“Một ngày mùa xuân từ núi rừng phương bắc
Từng đàn, từng đàn ḅ được lùa vào thành phố
Những đàn ḅ, ôi những đàn ḅ lông đỏ, dă man
Những cặp sừng, với những cặp sừng nhọn hoắt nghênh ngang
Loài người một thoáng ngỡ ngàng
Loài người một phút hoang mang
Rồi loài người lặng lẽ xuôi tay
nên loài người những tháng năm dài ngậm nuốt chua cay.”
Lư do xuất hiện của đàn ḅ đă được giải thích rơ hơn. Tôi đă thêm
vào vài chi tiết gợi ư để khán thính giả tiếp cận với phép ẩn dụ dễ
dàng hơn, diễn dịch một cách thoải mái hơn. Các bạn tù có vẻ thông
cảm với tôi nên lắng nghe chăm chú. Bản nhạc chuyển qua nhịp 2/4 với
tốc độ hành âm nhanh hơn để diễn tả sự hưởng thụ của đàn ḅ.
“Chưa bao giờ được ăn nên ḅ ăn vội vă.
Chưa bao giờ được uống nên ḅ uống say mê
Chưa lần nh́n phố xá nên ḅ cứ như mơ
Xưa làm kiếp ngựa trâu, nay ḅ học cai trị
Xưa gót ṃn chân mỏi, nay một bước lên xe
Xưa nằm trong xó núi, nay về thành huênh hoang”.
Ư nghĩa mỗi câu nhạc đều ăn khớp với một h́nh ảnh thực tế ngoài đời
. Rất đơn giản. Rất dễ liên tưởng. Có những đôi môi mỉm cười. Có
những khuôn mặt giăn ra thư thái. Kế tiếp tôi vào điệu Rumba chậm để
điễn tả sự đau khổ, chịu đựng của loài người.
“Loài người bỗng được tự do
Tự do lên núi, tự do ra rừng
Phố xá không người nên phố vắng
Đêm núi rừng ai oán tiếng khóc than
Mẹ gặp con ngại ngùng nh́n qua khe cửa
Lá rơi mẹ cũng ngỡ bước ai đi
T́nh nhân ngỡ ngàng như khách lạ
Gặp nhau rồi không dám hẹn lần sau”
Tôi đang hát về chính sách kinh tế mới – đẩy người dân miền nam đi
phá rừng, phá núi để cán bộ miền bắc vào cưỡng chiếm nhà cửa, cơ sở
sản xuất của họ trong thành phố. Tôi đang hát về chính sách cải tạo
– phá nát mái ấm gia đ́nh, chà đạp lên t́nh cảm thiêng liêng của cha
mẹ đối với con cái, cắt đứt nụ hoa mới nở của t́nh yêu đôi lứa. Vài
bạn tù rơm rớm nước mắt. Chính mắt tôi cũng có một, hai giọt lệ long
lanh. Đau thương sẽ sản sinh ra uất hận. Và uất hận sẽ đưa đến tinh
thần quật khởi.
“Nhưng không! Bạn ơi! Có nghe chăng ? Từ rừng sâu, từ núi cao làn
sóng người cuộn dâng như thác lũ. Những ngọn sóng mang bao hờn căm.
Trong ḍng nước chứa bao t́nh thương. Cả loài người xông vào trận
tiến công. Và đàn ḅ hoảng sợ chạy tháo thân. Ḱa đàn ḅ đang bỏ
chạy tháo thân.”
Loài người nổi dậy đánh đuổi đàn ḅ, dành lại thành phố thân yêu của
ḿnh. Đó chẳng phải là điều mà tất cả mọi người có mặt trong nhà 2
hôm ấy mong đợi hay sao? Dành lại được thành phố thân yêu họ sẽ bắt
tay vào xây dựng cuộc sống mới, bắt tay vào thực hiện những ước mơ.
Và tôi tiếp tục hát. Hát về những ước mơ. Của mọi người. Trong đó có
tôi.
“Rồi sau cơn mê người lại trở về với phố cũ với làng xưa.
Anh về bên em xây lại ngôi nhà hôm qua đổ nát.
Trẻ thơ hân hoan đôi môi rạng rỡ tiếng cười
Mẹ ra trước nhà trồng thêm mấy khóm hồng tươi
Tuổi già hôm nay bỗng lại thấy đời nở hoa.”
Khán thính giả mỉm cười thỏa măn. Tôi có cảm giác khoan khoái của
một huấn luyện viên bóng đá vừa thay đổi cầu thủ và cầu thủ ông mới
đưa vào sân đă ghi bàn thắng quyết định cho đội nhà. Vũ Trọng Khải
tiếp tục chiếm trọn t́nh cảm của khán thính giả qua nhạc phẩm Sài
G̣n Chỉ Vui Khi Các Anh Về. Bài thơ Từ Ngục Tù Cộng Sản cũng được
đón nhận một cách nồng nhiệt. Tới đây th́ chương tŕnh đă được tạm
coi là thành công rồi. Vũ Mạnh Dũng, Nguyễn Quang Tŕnh và Hải Cà đă
bấm Cung La Trưởng chuyển qua điệu Swing cho bài Gọi Đàn. Tôi thở
một hơi dài, dựa vào tường ngồi nghe các bạn hợp ca bài hát kết thúc
chương tŕnh.
“Hăy hát lên đi những lời ca bất khuất
Hăy hát lên đi những điều ta mong ước”
Tôi thấy nhẹ nhơm như vừa trút được một gánh nặng. Các bạn đang hát
nhưng tôi không c̣n chú tâm nghe nữa. Mới đầu tôi c̣n nghe mường
tượng như điệp khúc của bài hát có đông người hát hơn chương tŕnh
buổi sáng. H́nh như có cả giọng “bè“ cao của Vũ Mạnh Dũng. Rồi tôi
không c̣n biết ai hát các phiên khúc nữa. Tôi tưởng tượng ḿnh đang
nằm ngửa người trên bệ, duỗi thẳng hai tay hai chân để các bắp thịt
thư giăn rồi từ từ đi vào giấc ngủ.
Tôi giật ḿnh tỉnh dậy đúng lúc bài hát kết thúc. Ngọc Đen đă nhảy
xuống dưới kín đáo chỉ dẫn các bạn tù thứ tự ra khỏi nhà. Nhàn Cụt
được đỡ xuống và chống nạng lẫn vào đám đông. Tôi cũng được đỡ xuống
và tháp tùng bởi 4 bạn tù nhà 2, 2 người đi trước, 2 người đi sau,
trở về nhà 3 của ḿnh. Cũng đoạn đường này nhưng sao lúc về tôi
không c̣n sợ như lúc đi nữa. Có lẽ một phần do hào khí của buổi văn
nghệ mang lại, một phần tôi đă…lỳ hơn, chai đá hơn. Chưa đến giờ cơm
chiều. Ngọc Đen lại ḷ ṃ đến. Hắn dựa vào khúc cột (có gắn móc sắt
làm cầu thang trèo lên tầng trên) rồi vừa cười vừa nói :
“Có mấy cái đơn đặt hàng nữa đó, mày tính sao?”
Tôi không giật nẩy ḿnh như lần trước nữa. Đă đến nước này rồi làm
sao từ chối anh em được.
“Mày muốn tới luôn th́ tới luôn.” Tôi trả lời.
“Như vậy ngày mai 8 giờ ở nhà 4 nghe?” Ngọc dặn tôi.
Tôi gật đầu rồi nằm xuống, kéo mền đến ngực. Ngọc b́ết ư, bỏ đi.
Những buổi diễn sau thật dễ dàng. Cứ theo tŕnh tự mà tiến. Các nghệ
sĩ đi đến rạp hát không c̣n e dè sợ sệt mà như những “siêu sao“
ngẩng đầu, ưỡn ngực đ̣n nhận sự ái mộ của khán thính giả. Tôi cũng
không phải lo ngay ngáy về vấn đề an ninh nữa. Tôi nhớ đến câu nói
của Hải Bầu:
“T́nh h́nh này nếu chơi xong ngày mai có chết cũng phải chơi.”
Tôi bỗng thấy nó có lư. Nó không điên chút nào. Các bạn đàn, hát ăn
ư với nhau hơn. Đàn tự tin hơn, hát thoải mái hơn. Khán thính giả
vẫn hào hứng, cuồng nhiệt như những buổi đầu. Và cứ thế chứng tôi đi
hết 5 nhà, thực hiện 5 buổi diễn.
DƯ ÂM
Sau tết, các bạn ca sĩ, nhạc sĩ của tôi đi lao động mà mặt cứ tươi
như hoa, gặp ai cũng cười cười nói nói. Khuôn mặt nghiêm nghị của Vũ
Trọng Khải cũng giăn ra một tư đón nhận những lời chào hỏi của các
bạn tù. Ngọc Đen, Hải Bầu, Tuấn Nhí th́ chỗ này mời uống nước, chỗ
kia mời ăn kẹo. Ôi lời thơ, tiếng hát! Nó đă đem con người đến gần
nhau hơn. Phước Chột, người giúp tôi trong việc ăn uống và vệ sinh
cá nhân, thỉnh thoảng lại dúi cho tôi lúc th́ lọ B1, B6, B12, B tổng
hợp, lúc th́ tán đường, miếng kẹo đậu phộng. Bữa ăn của tôi thỉnh
thoảng có tư thịt kho, cá kho. Tôi hỏi ở đâu th́ anh cứ cười cười
không nói. Có lần Tống Phước Hiến, cựu sĩ quan cảnh sát, trước mặt
một số anh em trong đó có tôi, đă nói:
“Các anh em được về đợt tết vừa rồi có cái hạnh phúc được đoàn tụ
với gia đ́nh trong lúc xuân về, nhưng lại không có may mắn được
thấy, được thở cái hào khí ngất trời của anh em ḿnh trong mấy ngày
tết vừa qua”.
Tôi biết Tông Phước Hiến từ lúc c̣n ở Z30D. Anh có lập trường vững
vàng, có tư cách, rất tích cực, năng nổ trong các hoạt động “dấn
thân“ với anh em. Lời nói của anh đứng đắn, và dĩ nhiên, có giá trị.
Cộng với câu nói của Trần Danh San, đây là những lời khen đă làm tôi
khoan khoái, hai lỗ mũi phồng lên to bằng hai trái bưởi.
Nhưng cũng có người không vui. Đó là Phước chột. Mấy buổi diễn văn
nghệ buổi nào cũng có mặt anh. Có lần anh định chen ngang vào chương
tŕnh nhưng tôi đă dứt khoát ngăn cản. Sau này trong lúc ăn cơm
chung anh nói, giọng vùng 4 đặc sệt:
“Chú mày ém tài anh quá. Cho anh dzô sáu câu vọng cổ để có tân, có
cổ, nó dzui hơn nhiều chớ. Dzậy mà chú mày cũng không chịu. Thiệt là
chú mày ém tài anh mà. “
Tôi chỉ vỗ vai anh vuốt giận. Dẫu sao tôi cũng mang ơn anh. Anh chăm
sóc tôi như chăm sóc một người em. Ân t́nh này tôi sẽ không quên.
Nhưng văn nghệ lại là một chuyện khác. Tôi nghĩ sau này chắc anh sẽ
hiểu.
M̀NH NGU QUÁ
Sau tết, vào một sáng chủ nhật, Sang Lé và mấy người bạn trong các
đội chính trị có án nhà 1 mời tôi qua chơi. Mới đầu tôi từ chối. Họ
lại qua một lần nữa khẩn khoản mời tôi đi uống trà. Nể t́nh anh em
tôi chống nạng lên đường. Chúng tôi lên lầu ngồi ăn bánh ngọt, uống
trà nói chuyện văn nghệ, thơ ca. Các bạn trẻ hơn tôi một hai tuổi,
nhưng kiến thức về thơ ca, văn học rất khá. Và đặc biệt, có kinh
nghiệm viết lách. Sang đọc cho tôi nghe một bài thơ nói về tâm t́nh
của một trí thức miền Nam trước những bất công của xă hội. Bài thơ
này do anh viết. Rất hay, đầy xúc cảm. Các bạn khác người đọc Hồ
Trường, kẻ đọc trích đoạn Nhớ Rừng của Thế Lữ. Buổi nói chuyện gẫu
biến thành cuộc hội thoại văn học rất lư thú. Cuối cùng họ đồng loạt
yêu cầu tôi đọc lại bài thơ Theo Những Bước Chân viết về 7 anh hùng
đội 14. Họ nghe chăm chú và thích thú. Rồi họ mời tôi ở lại ăn cơm
trưa. Họ biết tôi ăn chung với Phước Chột nên đă cho người đi thông
báo để anh Phước khỏi chờ. Trong khi chờ đợi lănh cơm Sang Lé dúi
cho tôi một tờ giấy và cây viết ch́ đă gọt sẵn, đầu nhọn hoắt, nói:
“Anh chép cho em bài thơ làm kỷ niệm. Em thích bài thơ đó lắm.”
Và tôi ngồi chép cho hắn bài thơ. Bữa ăn hôm ấy thật thịnh soạn. Có
thịt kho tàu, thịt chà bông và cả một đ̣n bánh tét. No bụng, tôi ăn
thêm 2 cục thèo lèo nữa rồi chống nạng ra về. Vừa về tới chỗ, chưa
kịp ngồi xuống th́ cán bộ trực trại Luật và trật tự Trực đă đứng bên
cạnh. Tôi bị khám người và đồ đạc nhưng không có ǵ vi phạm. Trước
khi đi Trực c̣n mắng tôi:
“Đă liệt mà không biết yên thân một chỗ c̣n cứ đi lung tung. Có ngày
chết toi đời”.
Một lúc sau, bên nhà 1 Sang Lé và mấy người ăn cơm trưa với tôi cũng
bị khám xét. Tim tôi đập th́nh thịch. Nó mà thấy bài thơ th́ tôi
đúng là toi đời. Nhưng Sang Lé đă cho người thông báo: an toàn trên
xa lộ. Thật là hú hồn, hú vía. Sau này nghĩ lại mới thấy ḿnh hớ
hênh và…. NGU quá.
T̀M MẤY LỜI GIẢI THÍCH
Sau tết, những lúc ngồi một ḿnh, tôi cứ suy nghĩ miên man, không
hiểu tại sao mấy buổi tŕnh diễn văn nghệ lại đưọc các bạn tù hưởng
ứng, cổ vũ nhiệt t́nh như thế. Và sau đó lại ngợi ca hết lời như
thế. Chúng tôi đâu phải là những ca sĩ chuyên nghiệp, được huấn
luyện trường lớp ǵ, mà chỉ là những nghệ sĩ tài tử. Những bài hát,
bài thơ được tŕnh diễn tuy vài bài cũng có đôi chút giá trị nghệ
thuật, nhưng đâu phải là những tác phẩm bất hủ, để đời ǵ. Hay là có
hồn thiêng sông núi hiện về mê hoặc khán thính giả để họ “bên ngoài
th́ cố gắng kềm giữ thân người ḿnh, ngậm chặt miệng ḿnh để khỏi
gây náo động, c̣n trong ḷng th́ nỗi đau thương, uất hận, hào khí
quật khởi bùng lên như muốn nổ tung lồng ngực.” (lời của Sang Lé,
giáo viên dạy văn, bị án 18 năm v́ một bài thơ về bác Hồ) Sau này,
đi sâu vào nghiên cúu nghệ thuật, thơ, ca tôi mới chiêm nghiệm và vỡ
lẽ ra. Khi thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật có 4 yếu tố chủ quan
tác động vào tiến tŕnh tiếp nhận khiến khả năng thẩm định giá trị
nghệ thuật của người thưởng thức đối với tác phẩm đó bị sai lạc – có
khi sai lạc trầm trọng. Bốn yếu tố đó là:
1/ Tŕnh độ thưởng thức: nếu tŕnh độ thưởng thức thấp quá sẽ không
thấy được cái hay tổng hợp, không có được cái nh́n toàn cảnh.
2/ Lập trường, lư tưởng, tôn giáo: nếu tác phẩm hợp với lập trường,
lư tưởng, tôn giáo của người thưởng thức th́ giá trị sẽ được nâng
lên, ngược lại, giá trị sẽ bị giảm đi.
3/ Kinh nghiệm: nếu tác phẩm nói về những điều mà người thưởng thức
đă từng trải qua – nói đúng nỗi đau, niềm vui của họ, sẽ có sự cảm
thông; và người thưởng thức sẽ cho giá trị nghệ thuật của tác phẩm
điểm cao hơn.
4/ Sự khao khát: nếu người thưởng thức phải chờ đợi rất lâu mới gặp
được tác phẩm hợp với tŕnh độ, lập trường lư tưởng, kinh nghiệm của
ḿnh anh (chị) ta sẽ không ngần ngại cho điểm tác phẩm đó rất cao.
Nh́n lại đám đông khán thính giả của chúng tôi năm ấy, họ có đủ khả
năng hiểu, cảm nhận những tác phẩm gởi đến cho họ. Tôi thay bài Ḅ
Đỏ của Nguyễn Văn Kỳ bằng bài Người Lại Về Thành Phố không phải v́
khán thính giả không hiểu mà v́ tốc độ hành âm của đoạn sau bài Ḅ
Đỏ nhanh quá, người nghe không bắt kịp cái ư rất cô đọng của lời
trong đoạn nhạc này. C̣n lại các bài hát, bài thơ khác đều đơn giản,
vừa tầm cảm nhận của các bạn.
C̣n về lư tưởng và lập trường – chúng tôi và các bạn tù – khán thính
giả của chúng tôi năm ấy – đều là những chiến sĩ chống cộng, có thể
nói là chống cộng kiên cường. Chỉ hơi khác một điều là có người đă
từng mặc quân phục, có người (các bạn tù CT) không. Nhưng trong mỗi
người lúc đó đều có một ước mơ cháy bỏng : tiêu diệt cộng sản, đ̣i
lại tự do cho quê hương đất nước.
Những người có mặt trong những buổi diễn năm ấy ít nhiều đều trải
qua những kinh nghiệm đau thương với cộng sản; đều bị chúng lừa dối,
ngược đăi ngoài xă hội. Vào phân trại E của A 20 lại phải chịu chung
một chính sách tàn bạo, độc ác, dă man của đám cai tù. Những bài
hát, bài thơ năm ấy đă nói đúng nỗi ḷng của họ, đă găi đúng chỗ
ngứa của họ.
Rồi sau bao lâu khao khát, đợi chờ, những buổi văn nghệ đă đến bất
ngờ và đúng lúc. “Đại hạn phùng cam vũ”. Không! Phải nói “thập niên
đại hạn phùng cam vũ” mới đúng. Mười năm nắng hạn gặp mưa rào. Ai
cũng hả hê, thỏa măn.
Thêm nữa, ở trong tù không bận tâm cơm áo gạo tiền, không phải lo vợ
nhức đầu, con sổ mũi, không có phương tiện giải trí, khán thính giả
có thể thả hết tâm hồn vào lời thơ tiếng hát để cảm nhận cái hay của
nó.
Nhờ những thuận lợi đó, các ca sĩ của chúng tôi đă có thêm hứng thú
để hát hay hơn, có hồn hơn lúc b́nh thường rất nhiều. Không những
không sai sót, có người c̣n hát xuất thần để lại ấn tượng khó quên
nơi khán thính giả.
C̣n khán thính giả, được cả 4 (không, cả 5) yếu tố chủ quan tác động
đă hả hê, thỏa măn, đă lạc thần trí và kết quả là đă cho điểm chúng
tôi cao hơn gấp bội so với khả năng tŕnh diễn.
NGUYỄN QUANG TR̀NH PHỎNG VẤN
Khi Nguyễn Quang Tŕnh từ Úc qua Houston nhóm anh em A 20 gồm Cái
Trọng Ty, Nguyễn Chí Thiệp, Lê Văn Sanh và tôi có mời vợ chồng
Tŕnh, gia đ́nh anh Lê Hoàng Ân (anh em kết nghĩa với Tŕnh) một bữa
cơm thân mật. Sau khi chia tay với các anh Ty, Thiệp và Sanh, tôi
theo vợ chồng Tŕnh và gia đ́nh anh Ân đến nhà một người em vợ của
Tŕnh ở gần đó. Lúc chỉ c̣n 2 anh em Tŕnh hỏi tôi: “Anh Nh́, anh là
người tham dự hết ḿnh vào cuộc chơi văn nghệ tết năm đó, bây giờ
nghĩ lại anh có cảm thấy tự hào không?“ Tôi không trả lời, chỉ bắt
tay Tŕnh và … cười. Nhưng trong ḷng tôi lúc ấy bỗng hiện về một
cuộc đấu tranh nội tâm quyết liệt. Lúc Ngọc Đen, Hải Bầu, Vũ Mạnh
Dũng rủ tôi vào cuộc chơi tôi không c̣n là Phạm Đức Nh́ năm 1975
đứng ưỡn ngực trước mũi súng AK của bộ đội cộng sản; cũng không phải
là Phạm Đức Nh́ tháng 12 năm 1979, bất chấp sự đánh đập dă man của
đám trật tự và trực trại, đă cùng Nguyễn Tú Cường, Hoàng Ngọc Thủy
cương quyết tuyệt thực phản đối chính sách tàn ác, vô nhân đạo trong
xà lim. Thân thể tôi đă tàn tạ. Chân mất cảm giác, cơ tṛn rối loạn
– không kiểm soát được hậu môn, đường tiểu, đường tinh dịch; phổi bị
chấn thương, ho ra máu. Với khẩu phần 2 muỗng cơm, 2 muỗng nước mỗi
bữa ăn trong xà lim thân thể con người teo tọp đi nhanh chóng. Từ
ngày thứ 20 trở đi lớp da ngoài ở bụng, mông, đùi, chân, tay không
có chất bổ dưỡng, cứ chết khô dần đi như da rắn lột. Nghĩ lại lúc
ngồi bóc từng lớp da để thấy cơ thể ḿnh mỗi ngày một teo đi và thần
chết từng bước, từng bước đến gần đưa lưỡi hái vào cổ ḿnh, trước
mặt anh em tôi cố tỏ vẻ vững vàng, cứng cỏi, nhưng những lúc ngồi
một ḿnh tôi đă biết….sợ. Vứt đôi nạng ở ngoài để 2 tên trật tự
khiêng vào xà lim, đút chân vào cùm với tôi, c̣n tệ hại hơn án tử
h́nh. Vâng! Tôi đă sợ. Đă co ṿi. Đă mấy lần thoái thác.
Xứng đáng ngẩng mặt tự hào phải nói đến Vũ Trọng Khải, Phạm Văn Hải,
Bùi Đạt Trung, Bùi Mạnh Bái, Nhàn Cụt…. Các bạn đă vui vẻ, hiên
ngang bước vào cuộc chơi dù biết nếu bị lộ, hậu quả sẽ khó lường.
Xứng đáng được ngợi ca hơn nữa phải nói đến Ngọc Đen, Hải Bầu, Vũ
Mạnh Dũng. Ba thằng ông nội không những đă khởi xướng cuộc chơi mà
c̣n xông xáo liên hệ chỗ này, móc nối chỗ kia, thực sự là đầu tầu
kéo cả đoàn xe, trong đó có toa tầu ́ ạch của tôi. Nếu không có sự
xông xáo, đốc thúc của 3 tên đầu sỏ này có lẽ tôi đă thối chí, rút
lui.
Tôi như người lính dù đang chờ đến băi nhảy. Khi cửa máy bay mở
rộng, nh́n ra ngoài mặt đất sâu thăm thẳm. Tôi cảm thấy như có một
làn điện chạy dọc suốt thân người lạnh buốt. Muốn đứng thẳng nhưng
hai chân cứ khuỵu xuống. Huấn luyện viên nắm vai nâng tôi dậy. Khi
tiếng “GO” vang lên, tôi vẫn không lê nổi hai chân để bước tới. Huấn
luyện viên phải xô tôi ra khỏi máy bay. Dù mở. Tôi khám dù rồi tận
hưởng cái giây phút được lơ lửng trên không và sau đó, lấy thế đáp
xuống đất. Đối với những người thưởng ngoạn, cú nhảy thật tốt đẹp.
Các bạn tân binh, các em bán chè, bán đá lạnh nh́n tôi cảm phục.
Những ǵ xảy ra trước lúc tôi nhảy ra khỏi máy bay chỉ có vài người
biết.
Hy vọng Nguyễn Quang Tŕnh khi đọc bài viết này, sẽ hiểu rằng : ḷng
tự hào của tôi, nếu có, chỉ bé tí teo. Không thể so sánh được với Vũ
Trọng Khải, Phạm Văn Hải, Bùi Đạt Trung, Bùi Mạnh Bái, Nhàn Cụt, và
cả Nguyễn Quang Tŕnh nữa (NQT nhắc tôi mới nhớ, hỏi lại Ngọc Đen,
Ngô Quốc Việt cũng được xác nhận, Tŕnh có phụ đệm với ban nhạc từ
buổi diễn thứ 2 trở đi). Càng không thể so sánh được với Ngọc Đen,
Vũ Mạnh Dũng, Hải Bầu. Các bạn đă nâng tôi dậy, đẩy tôi đi. Và chúng
ta đă đi tới đích. Các bạn đă giúp tôi vượt qua nỗi sợ hăi ban đầu.
Chúng ta đă chơi. Và chơi tới bến. Những ǵ xảy ra tết năm đó với
tôi, đến giờ vẫn c̣n là một kỷ niệm ngọt ngào. Trải qua sự kiện đó
tôi đă trưởng thành hơn, tự tin hơn, và … can đảm hơn.
XIN CẢM ƠN
Giờ đây ngồi viết những ḍng chữ này, Vũ Mạnh Dũng – người em, người
bạn, người thầy của tôi – đă ra người thiên cổ. Nhàn Cụt với đôi mắt
sắc như dao – cố vấn đặc biệt về ăng ten của tôi – cũng đă vĩnh viễn
ra đi. Trần Kim Hải ở nam Cali, ban ngày vui vẻ chạy bàn, tối về ôm
cô vợ bắc kỳ và thằng con trai đang học đại học (nghe nói học rất
giỏi). Ngọc Đen cũng có một gia đ́nh ấm cúng ở Virginia. Chơi trễ
nên con mới 12 tuổi; chờ đến ngày nó đi làm để phụng dưỡng cha mẹ
th́ c̣n hơi….khuya. Nhưng khi nói chuyện, giọng vẫn sang sảng vui
cười. Vũ Trọng Khải th́ ở măi bên Úc. Gia đ́nh ổn định. Thỉnh thoảng
cũng bay qua Mỹ gặp anh em cũ. Dáng bệ vệ, nói năng dứt khoát, mạnh
bạo, tự tin, quan tâm nhiều đến các lănh vực đoàn thể, tổ chức, đảng
phái chính trị. Bùi Đạt Trung vẫn ham vui như ngày xưa ở trong trại.
Trông h́nh th́ da mặt có lẽ dầy hơn nhiều so với lúc “du ca”. Nhận
e-mails của hắn nếu không có truyện tiếu lâm th́ cũng là h́nh tươi
mát của các em. Phạm Văn Hải cuộc sống vẫn c̣n long đong, vẫn lái xe
18 bánh đi khắp các vùng đất lạ của Mỹ. Hải điện thoại cho tôi thấy
tôi chưa chết hắn mừng ra mặt, hỏi thăm rối rít. Nếu có dịp tôi sẽ
nhờ hắn minh họa cho mấy bài thơ mới viết. Bùi Mạnh Bái th́ đă chết
nghèo khổ ở Hốc Môn, Việt Nam, chưa kịp nh́n cô con gái của người vợ
sau – rất giỏi tiếng Anh – trưởng thành. Nguyễn Quang Tŕnh đang
sống ở Úc. Hai vợ chồng đều là vơ sư đẳng này, đẳng kia đầy thắt
lưng nhưng nói chuyện th́ nhỏ nhẹ như con gái mới về nhà chồng.
Những khán giả trung kiên như Ngô Quốc Việt, Tám Chùa th́ giờ đang ở
Cali, ăn nên làm ra, cuộc sống sung túc. Tuấn Nhí, Sang Lé, Tuấn
B́nh Định (chung thân) th́ đang phiêu bạt phương trời nào ở Việt
Nam, không ai biết. Và… hàng trăm anh em khác, tôi không nhớ hết
tên, đă đến nghe, cổ vũ, ủng hộ cho 5 buổi văn nghệ tới bến, giờ
cũng mỗi người một phương.
Xin cảm ơn các nghệ sĩ tŕnh diễn. Các bạn đă cho phép tôi, tên bồi
bàn cho những bữa tiệc thịnh soạn năm ấy, được quyết định thứ tự các
món ăn dọn ra cho thực khách. Khi muốn tăng độ cảm nhận của khán
thính giả, theo nhận định chủ quan của ḿnh, tôi thay đổi thứ tự,
các bạn cũng vui vẻ làm theo. Đặc biệt là Trần Kim Hải, năm ấy có
nhiều món ngon muốn cống hiến cho khách thưởng ngoạn nhưng có món
trùng với Vũ Trọng Khải. Tôi, với cảm xúc chủ quan của riêng ḿnh,
bỏ món của Trần Kim Hải để Vũ Trọng Khải được tŕnh làng cả 2 món.
Trần Kim Hải hơi buồn, nhưng cũng không trách móc ǵ tôi. Xin cảm ơn
sự thông cảm của các bạn.
Xin cảm ơn tất cả. Xin cảm ơn Vũ Mạnh Dũng, Ngọc Đen, Hải Bầu – linh
hồn của cuộc chơi – đă nâng đỡ, vỗ về tôi, khích tướng tôi, và đẩy
tôi vào cuộc. Nếu không có các bạn sẽ không có những tiếng hát làm
bừng sáng A 20 tết năm ấy. Nếu không có các bạn giờ này tôi đang nằm
gặm nhấm nỗi ân hận v́ đă bỏ lỡ một dịp may làm sáng thêm màu áo của
binh chủng nhảy dù. Xin cảm ơn Phạm Văn Hải, Vũ Trọng Khải, Bùi Đạt
Trung, Bùi Mạnh Bái, Nhàn Cụt. Nếu không có các bạn bước vào trận
đánh ngạo nghễ, hiên ngang như thế tôi làm sao có đủ hứng thú, can
đảm để nhận lời Ngọc Đen, Vũ Mạnh Dũng, Hải Bầu chơi thêm buổi thứ
2. Rồi buổi thứ 3, thứ 4, thứ 5. Đặc biệt là Vũ Trọng Khải. Từ một
người “mũ ni che tai, không màng thế sự” đă hùng dũng bước ra làm
nức ḷng lớp trẻ. Xin cảm ơn Vũ Văn Ánh, người sáng lập tờ Hợp Đoàn,
Trần Danh San, Nguyễn Chí Thiệp, những người nếu không phải đồng
sáng lập cũng là những cộng sự viên đầu tiên của tờ báo. Nhờ mạng
lưới phát hành của Hợp Đoàn Ngọc Đen mới có đủ nhân lực để thông
báo, sắp xếp, tập hợp và giải tán khán thính giả, lập hệ thống báo
động, canh giữ ăng ten và nói chung, bảo vệ an ninh cho 5 buổi diễn.
Và cũng xin cảm ơn đám đông khán giả đă cuồng nhiệt cổ vũ . V́ các
bạn, anh em chúng tôi đă liều ḿnh bước vào cuộc chơi, và nhờ các
bạn , anh em chúng tôi đă có hứng để chơi tới bến.
Mồng 3 tết, trước giờ điểm danh chiều, Tuấn B́nh Định nói với tôi
qua lớp hàng rào kẽm gai (trước mặt khá đông anh em tù có án): “Thật
quá đă anh Nh́. Mấy anh chơi xuất thần quá.”
Tôi trả lời: “Phải nói là nhờ các bạn biết nghe, biết thông cảm, và
nhiệt t́nh cổ vũ. Xin cảm ơn các bạn”.
UNESCO PHỎNG VẤN
Tháng 9 năm 2008 cơn băo Ike tàn phá khu vực Đông Nam Texas. Thành
phố San Leon tôi ở 60% nhà bị nước cuốn trôi. Số c̣n lại không ít
th́ nhiều, bị hư hại. Khung cảnh thật thê lương. (Nhà tôi bị lụt tới
đầu gối). Một phái đoàn của UNESCO đến thực hiện một cuốn phim tài
liệu về “Thái Độ Và Suy Nghĩ Của Con Người Sau Những Tai Họa Thảm
Khốc”. Tôi với tư cách đại diện cho 75 gia đ́nh người Việt ở đây
(trưởng làng) được mời phỏng vấn. Một anh chàng người Pháp (dân
Paris) phỏng vấn tôi trong khoảng 35 phút (bằng tiếng Anh). Sau phần
tự giới thiệu của tôi, anh hỏi tôi khoảng 10 câu hỏi trong đó có câu
tôi nhớ măi
“Anh sợ cái ǵ nhất?”
Tôi trả lời ngay, không cần suy nghĩ:
“Tôi không c̣n biết sợ nữa” (I am fearless)
Anh tṛn xoe mắt ngạc nhiên:
“Tại sao?”
Tôi kể cho anh ta nghe chuyện anh em ḿnh ở A 20; về chính sách cùm
2 chân và khẩu phần 2 muỗng cơm, 2 muỗng nước mỗi bữa ăn. Tôi kể cho
anh ta nghe về sự kiện 40 ngày mới đi cầu và phải nhờ người nằm cạnh
banh đít ra để moi cục phân, đă thành cục đá, ra khỏi hậu môn. Cục
phân rơi xuống nền xi măng nghe đánh “coong“ như tiếng kim loại. Máu
từ hậu môn bị rách tuôn ra, rơi xuống bệ nằm lênh láng. Tôi kể cho
anh ta nghe mỗi ngày tôi ngồi bóc lớp da chết trên thân thể ḿnh để
thấy mông, bụng, tay, chân ḿnh tọp dần đi và thần chết từng bước
đưa lưỡi hái đến cạnh cổ ḿnh. V́ thời lượng có hạn, anh dừng tôi
lại để qua câu hỏi khác. Khi cuộc phỏng vấn chấm dứt, ngồi uống trà
tán gẫu với nhau, anh lại hỏi tôi về A 20. Tôi kể cho anh ta nghe
khi tên Tri, cán bộ an ninh, dẫn tôi đi tra vấn tôi đă lao cả người
xuống vũng nước bên đường uống lấy, uống để, không cần biết đó là
nước dơ hay nước sạch? Có bao nhiêu loại vi trùng? Lúc đứng dậy, số
nước uống đă xuống dạ dày và bộ ruột trống rỗng của tôi, chui qua
hậu môn (mà tôi đă mất quyền kiểm soát), chảy xuống 2 bên đùi rồi
đọng lại ở 2 bàn chân. Ruồi xanh đánh hơi thấy mùi hôi thối bu
quanh. Mỗi bước tôi đi đám ruồi xanh lại bay túa lên, bám vào đầu,
vào mặt tôi và cả đầu và mặt tên cán bộ. Tôi cũng kể cho anh ta nghe
về những tṛ chơi “giỡn mặt với tử thần“ của anh em ḿnh – báo Hợp
Đoàn, văn nghệ tới bến – mà nếu lộ ra th́ không lănh đạn AK vào ngực
cũng chết v́ suy kiệt trong xà lim. Đă từng sống những chuỗi ngày
như thế th́ c̣n có ǵ đáng sợ nữa. Mất mát vật chất do cơn băo Ike
(nhà tôi c̣n đứng vững, chỉ bị lụt) chỉ bằng cái móng tay, có đáng
ǵ. Anh bắt tay tôi thật chặt và nói:
“Bạn có những câu trả lời thật lạ so với người khác; và tôi rất
thích. Chúc bạn vượt qua khó khăn trước mắt để tạo dựng cuộc sống
mới tốt đẹp hơn”.
ĐOẠN KẾT
Mang cái tinh thần “không sợ ǵ cả“ từ A 20 đến nước Mỹ tôi đă vượt
qua nhiều khó khăn, nghịch cảnh. Bị đụng xe 4 lần, lần nào cũng
tưởng chết. Có lần trực thăng đă đáp xuống đường mà nhân viên cứu
hỏa c̣n chưa cưa được xe để kéo tôi ra. Một người phải chui vào, lấy
tay đè lên cổ tôi để máu khỏi tuôn chảy. Lần ấy tôi bị gẫy chân
phải, gẫy 6 xương sườn, và đứt nửa cái cổ. Tôi đă b́nh phục nhanh
chóng tuy phải bỏ nghề kéo cua v́ không đủ sức khỏe. Nhờ thế tôi vào
đại học rồi sau đó tiếp tục đi làm. Gia đ́nh tôi hiện giờ đang sống
giấc mơ của người Mỹ (American dream). Không thật giàu, nhưng cũng
có nhà cửa, có xe cộ; có của ăn lại thêm tí của để; con cái học hành
đàng hoàng.
Hơn thế nữa, vợ tôi c̣n tuyên bố một câu xanh rờn:
“Nếu muốn, anh cứ ở nhà làm thơ; em sẽ nuôi anh “cơm no, ḅ cỡi” cho
đến lúc hết hơi”. (nhưng chỉ được cỡi ḅ nhà thôi đấy). Tôi vẫn lắc
đầu. Bởi v́, các bạn ơi, nếu chấp nhận cái offer này, không sớm th́
muộn, từ chỗ “không sợ ǵ cả” ḿnh sẽ phải sợ một thứ. Đó là sợ vợ.
Phạm Đức Nh́
Thuyền đời
Highway of Heroes
Nắng ấm quê hương
Truyện dài Bất Khuất
Thuyền đời ơi !
Những thằng
chúng tôi
Bài thơ trên
đồi Bác sĩ Tín
Viên đạn vang rền
Chuyện t́nh trái
ngang
Khối diễn hành
Băi tập
Lễ măn khóa
Một Đời Bất Khuất
Kỷ niệm Quân Trường - Về phép
Kỷ niệm Quân Trường - Cúp phép
Hồi
tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức
Dọc đường gió bụi
T́nh Bất Khuất
Ngày xưa thân ái
Tôi đi lính
Bất Khuất
Quan Âm Tây
Du Hí truyện
Làm trong
sáng tiềng Việt
Hạ cờ tây
Thù dai
Kỷ niệm khó quên
Trận cuối
trong đời lính của tôi
Khúc hát Quân Hành
Một nỗi đau
Thủ Đức - Tuần huấn
nhục
Tâm thư của Cố Thiếu Úy
Trần Văn Quí
Trận Ô-Căm
Một lần vĩnh biệt
Một lần đi
Chuyến đi cuối năm
Nhớ về mái trường xưa
Phạm Xuân Tịnh - Một cuộc đời
Những ngày tháng
không quên
Tự do ơi, tự do!
V́ hai chữ Tự Do
Ngh́n trùng cách biệt
Thầy Chín
Để nhớ để quên
Soái hạm
HQ5 và trận hải chiến Hoàng Sa
Ngày 19-01 Kỷ Niệm
ngày Hoàng Sa nhuộm máu
Đi vào ḷng địch: Câu
chuyện thật của người Nhái HQ VNCH
Người bạn 101
Năm tháng tuổi thơ thuở nào
Lực lượng Đặc
Nhiệm Thủy Bộ Hải Quân VNCH
Đối diện tử thần
Một thời để yêu
Phi Công thời chiến
Người con dâu nước
Mỹ
Tưởng bỏ anh em
Đành bỏ anh em
Mai
Cuộc tuyệt thực ở
trại Cổng Trời
Một đời
binh nghiệp hai màu Mũ
Biệt Hải
trên vùng biển băo tố
Chuyện người
lính trinh sát
Nhan sắc cư tang
Niềm vú quân trường
Sự trịch thượng
Hộ
tống hạm HQ11 & Những ngày biến loạn tháng Tư đen
Bạn tôi, những
SVSQ khóa 2 Học Viện CSQG
Cuộc sống của người lính chiến ĐPQ và NQ
Sông Mao, Ngày
tháng cũ
Tự truyện của
một phi công
Chập chùng tủi nhục
Tâm sự người lính
Nén hương tưởng nhớ bạn Dương Quang Ngọc
Một mai giă từ
vũ khí
Mối t́nh đầu
T́nh lính
Đời lính
Tàn cuộc hoa này
Nó và Tôi
Viên ngọc nát
Những năm dài
qua đi... hội ngộ
Ngày Quân Lực :
Lời thú tội
Nhớ An Lộc - Chuyện người
Thương Binh bị bỏ quên
Nghĩ về người
vợ lính
Chuyện t́nh
với chàng cựu Không Quân Y 2 K
“Hát Ô” qua Mỹ
Anh hùng tử
- Khí hùng bất tử
Thằng lính bạc t́nh
Cuối đường
Đó đây trên quê
hương
Here and
There In The Homeland
Người c̣n
nhớ hay người đă quên
Những ngày tù chung
với Ông Đạo Dừa
Cây cầu biên giới
Khu trục bọc thây
Tướng Đỗ Cao Trí và
Tướng Nguyễn Viết Thanh Dưới Cái Nh́n Của Người Ngoại
Quốc
Đêm liêu trai
B̀NH-TUY,
những ngày cuối cùng...
T́nh Anh
Lính Chiến Biệt Động
Trận chiến đẫm máu của
HQ/VNCH: Trận Ba Rài
Mặt trận
Miền Đông vẫn yên tĩnh
Charlie ngày
ấy và Charlie bây giờ
Màu cờ và sắc áo
Tù binh và ḥa b́nh
Tây
Ninh, chút c̣n lại trong ḷng một người lính
Hoài niệm
Tâm tư và cuộc
sống quả phụ
Thượng Tọa Thích
Quang Long
4 ngôi
mộ lính nhảy dù Vị Quốc Vong Thân
Hai người bạn
Đôi ḍng về “Cỏ Thu
Hoàng thị”
Cái chân gỗ
Một H.O. muộn màng
Vài hàng gởi
anh Tŕu mến
Thiên bi hùng
ca QLVNCH
Để nhớ lại
những ngày Mùa Hè Băo Lửa
Trận chiến cô đơn
Biệt đội 817 -
LĐ81 BCD
Trận đánh
cuối cùng của ĐPQ...
Qua những trại tù
cộng sản...
Sông Mao, phi vụ
ngày 30 Tết
Nước mắt mẹ già
Viên đạn cuối cùng
Điếm Cỏ Cầu Sương
Người lính ấy của
tôi...
Khóc một ḍng sông
Cái muỗng
Tử thủ
Những tiếng
hát bừng sáng A 20
Thiên đường đỏ
Khoác áo chiến y
Chuyện t́nh của một
Phi Công
Hai v́ sao lạc
Tôi thương nhớ vợ
tôi
Bông hồng tạ ơn
Viết về Lê Hữu Lượng
Chinh nhân và
người t́nh
Tôi vào học viện
Cảnh Sát Quốc Gia
Cảm nghĩ của
một người Lính về Ngày Quân Lực 19/6
Nhiệm vụ
Cô gái B́nh Long
Những ngày hồi đó
Ngày QL19/06 - Người Lính
VNCH ... Tôi nợ Anh ..
Nhớ đến Biệt Đội
Thiên Nga
Viết về ngày QL
19/6/2011
Người không nhận
tội
Chào cô ... em gái
Biệt Cách Dù
Chuyện t́nh
chị Hạ và anh Nuôi
Huấn luyện Sĩ Quan
tại Hoa Kỳ
Ở cuối 2 con đường
Đêm Cao Miên
Đồn Dak Seang
Giải toả căn cứ
hỏa lực 6 Tân Cảnh
Quan Âm chí lộ
Rải tro theo gió
Một chuyến đi
toán phạt
Chinh chiến điêu linh
Trại gia binh
Viết về người lính
Địa Phương Quân
Người không nhận
tội
Tháng 4 xót xa
T́m
lại thương đau
Nụ cười người tử tội
Ngày về
Người lính miền Nam
Phan Rang nỗi
hờn di tản
Charlie, ngọn
đồi quyết tử
Quốc lộ 20
- hành lang của tử thần
Găy súng
Chuyện người
Nghĩa Quân
Chuyện Người Nghĩa Quân Thờ H́nh Của Chính Ḿnh
Đại Bàng Gảy Cánh
Tháng Tư
Trại gia binh
Viết về người lính
Địa Phương Quân
Quốc lộ 20
- hành lang của tử thần
Phnom Penh, ngày ấy c̣n
đâu?
Vinh danh
Tướng Đỗ Cao Trí
Trung
Tá Nguyễn Đức Xích "NGƯỜI TÙ BẤT KHUẤT"
Ngọn đồi cuối cùng
Nhớ hay Quên
Người lính miền Nam
Charlie, ngọn đồi quyết
tử
Chú Quế
Pleiku nắng bụi
mưa bùn
Mê thần tượng
Cơm cháy quân
trường
Anh trai Biên
Hoà, em gái Cà Mau
Giọt nước mắt
Đêm Giao Thừa ...!
Kiếp người... đời
lính...
Câu
chuyện tù của ĐT Phi Công HK...
Ḍng sông cỏ mục
Bên những bờ rừng
Đêm thánh vô cùng
Người tù kiệt xuất
KBC Một thời để nhớ
TPB Những
mảnh đời bất hạnh
Mùa Đông năm ấy
Người Lính Việt Nam Cộng Ḥa qua những t́nh khúc bất tử
của Một Thời Chinh Chiến
Phi vụ cuối cùng
Những người tù cuối cùng
Lửa máu hận thù
Người
Lính VNCH trong kho tàng âm nhạc Việt Nam
Mẹ VN ơi -
Chúng con vẫn c̣n đây
Khi người
ta gọi bác của tôi, ba tôi và anh tôi là 'giặc' !
Hăy thắp cho anh một ngọn
đèn
Chiếc áo phong sương t́nh
anh nặng
Người lính VNCH
trong nhạc sỉ Trần Thiện Thanh
Đêm hỗn mang
Ngỡ ngàng đời chiến sĩ
Chuyện nhớ
trong đời
Để ghi nhớ tháng 4 đen
Nỗi đau thời chiến
Cọp rằn Chương Thiện
Quà cho con trong tù
Những gịng
sông lịch sử đời người
Một người đi
Trận cuối 2
KBC 4100 & Tết Mậu Thân
Rừng khóc giữa mùa xuân
Lá thư t́nh của
người lính VNCH
Cô con gái quá giang trong
đêm mồng một Tết
Lon Guigoz hành trang người tù...
Con chó Vện và người tù cải tạo
Một lần toan tính...
Tấm thẻ bài
3 người chiến binh
"homeless"...
Trôi theo vận nước
Trận cuối
Chiến sĩ Kha Tư Giáo
Em không nh́n được
xác chàng
Chuyện buồn người vợ tù
Người Việt của tôi - Quận
Dĩ An
Sao hôm, sao mai
Những lá thư t́nh
May mà có em
Thằng bé đánh giày
người Nghĩa Lộ
May mà có em đời c̣n dễ
thương
Gói quà đầu năm
Cây Mai rừng của người Lính Trận
Cánh chim Thần Tượng
Ba ḍng nước mắt
Những xác chết trên mănh đất
chữ "S"
Thân phận người
lính găy súng
Chuyện vượt ngục ở trại Gia
Trung ...
Những mảnh đời dang dở
- phần 2,
phần 3,
phần 4,
phần 5,
phần 6,
phần cuối
Mưa trên Poncho
Người ở lại Saravan
Nhớ hay quên kỷ niệm thời
chinh chiến
Vược ngục
Chuyện t́nh khoai lang
Tâm t́nh
người lính VNCH tỵ nạn ở Thái Lan
Hồi tưởng ngày Quân Lực
19-6-73
Vinh danh người lính
VNCH
Dị mộng
Nhà thơ Hàn Mặc Tử
Tập thơ "đôi
hồ" và một thiên diễm t́nh
Về Quê
Ông già bơi rác
Nhớ thời
trường cũ Chu Văn An
Người chú họ của
tôi
Tôi bị bắt
Nhớ lắm… những
mùa Thu
Những chuyện
trời ơi !
Người đồng hương
Bên đời hiu quạnh
Việt Cộng con
Phượng hồng vào Hạ
Sức mạnh của
cộng đồng người Việt Quốc Gia hải ngoại
Giai thoại văn
chương
Kỷ niệm nỗi
trôi cùng trí nhớ
Bà xă đai-ét
Chuyện kể:
Một buổi trên đường vượt biển
Những vần thơ chui
Đi t́m Jackpot
Cây cầu biên giới
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương
Như những giọt buồn
Một cơn đau tim….và một
lần phẫu thuật
Đứa con dị chủng
Bài thơ dang dở
Thất t́nh
Dấu "Hỏi Ngă"
trong văn chương Việt Nam
Ngày xưa thân ái...
Gió bụi một thời
Người sợ bóng
Hoàng hôn trên núi
Tây
Ư yêu đương
Đêm qua sân trước nở
cành mai
Vệt nắng cuối chiều
Đừng yêu người làm
thơ
Tết Nguyên Đán
Đừng yêu người làm
thơ
Như những vần mây
Đám cưới
Hạnh
phúc muộn màng đêm Giáng Sinh
T́nh... tiếc
Giáng Sinh năm nào
Ván cờ ma quỷ
Văn thơ trữ t́nh
Mùa Thu qua thi ca
Phụ nữ Việt Nam qua
Ca Dao
Tháng năm ngoảnh lại
Thu xưa
Thu có sầu chăng sáng
nay!
Cơn mưa chiều nay
Xuôi ḍng sông
Hương
Nỗi niềm cố cựu
Thiện và Ác
Tóc May sợi vắn sợi
dài
Tâm sự tuổi già
Xóm biển
Đi t́m tâm linh
Mấy đoạn đường đời
Tản mạn những
giao thoại văn chương
Xin hăy giúp tôi
Con c̣n nợ Ba
Nhăm nhi bầu bạn
Một thời để nhớ
Người quét chợ
Lời tỏ t́nh
Bạn cũ năm mươi năm
Về lại cố hương
Đường đi không đến
Xương trắng
Trường Sơn
Về lại cố hương
Thoáng xưa
Cánh Hoa Ngọc Lan
Bước không qua số
phận
Đọc thơ Trạch Gầm
Con Gà ṇi
Con Mèo hay con Thỏ?
Đời vẫn đáng sống
Tết làng tôi
Bầu Bí một giàn
Nghỉ hè ở Mallorca
Chiếc xích lô
chở mùa xuân
Em đi để lại con
đường
Một thời con gái
Bố tôi và người tù
Nguyễn Chí Thiện
Trường ca trang sử Mẹ....
Nỗi đau bẽ bàng
Khi con
đường không lối thoát
Những
bài ca một thời cuộc đời
Tiếng chuông ái t́nh
Những con cào cào xanh
Nếu chỉ c̣n một ngày
để sống
Bố tôi
Thiêng Liêng
Như Những Linh Hồn
Giấc mộng dài
Duyên số trời định
49 Ngày với em
Bài ca của người du tử
Tấm vạc giường
Cố hương, 35 năm sau
Vượt biển một ḿnh
Hăy bế em ra khỏi cuộc
đời anh
Những Tết năm xưa ở Phan
Thiết
Làm thinh
Màu tím trong thơ
Lệ Mừng trên cánh
Đồng Chiêm
Thằng cháu nội đích tôn
Chị Cả Bống
Làm rể Ninh Ḥa
Trời đất bao la
Nỗi buồn mùa Thu
Duyên Nam Bắc
Đà-lạt trời mưa
Xót xa
Tiểu thơ
Đôi mắt
Giọt mưa trên tóc
Quê tôi, ngày bé thơ lớn lên
Mùa thu cuộc t́nh
Cây sầu riêng sau vườn cũ
Tản mạn - Về những người bạn
Nh́n những mùa xuân đi...
Quê hương ruồng bỏ
Ba tôi và tôi
Vượt thoát
Made in VietNam
Giọt nước mắt
Ngày vô vị
Khóc lặng thinh
Đời c̣n vui v́ có
chút ṭm tem
Đôi mắt Phượng
Ngựi bán liêm sỉ
Bài ca vọng cổ
T́nh già
Buổi chiều ở Thị
trấn Sông-Pha
Saigon ngày ấy
Phàm phu tục tử
Thăm quê
Dấu tích ân t́nh
Địch thủ
Tâm
USS Midway - Ông
bạn già năm xưa -
English
Từ Mỹ, kể chuyện Mỹ Tho
Vài ṿng Thơ, Rượu và Tết
Mùa Xuân uống rượu
T́nh người
Hồi kư của một người Hà
Nội
T́nh nghĩa, nghĩa t́nh
Đôi đũa
Gịng đời... và hồi âm
gịng đời...
Không cho phép ḿnh
quên
Thảm sát trên đảo
Trường Sa
Em tôi
12 bến nước
Chào Mẹ
Cháo tóc
Những người không
đất đứng
Vợ hiền
Theo ngọn mây Tần
T́nh ngây dại